آشنایی با “رایانش ابری” به زبان ساده
در سرویس رایانش ابری یاCloud Computing ، خدمات محاسباتی به صورت آنی بر بستر اینترنت انجام میشود. پردازش اطلاعات، میزبانی وبسایتها، ایجاد اپلیکیشنها و خدمات نرمافزاری جدید، از جمله فعالیتهای انجام شده به وسیله سرویس رایانش ابری هستند.
سرویس رایانش ابری چگونه کار میکند؟
شرکتها میتوانند علاوهبر پایگاه داده و زیرساختهای محاسباتی خود، با اجاره کردن سرویسهای رایانش ابری، به تمام خدمات آن، از اپلیکیشنها گرفته تا فضای ذخیرهسازی ابری، دسترسی پیدا کنند. یکی از مزایای این سرویس، کاهش هزینههای خرید و نگهداری از تجهیزات و زیرساختهای IT است، چرا که با وجود سرویسهای ابری، شرکتها تنها به ازای خدمات دریافتی هزینه میپردازند.
از دیگر کاربردهای خدمات ابری، میتوان به سرویس ذخیره پشتیبان (Back-Up) فایلهای موجود در تلفن همراه و امکان میزبانی کلیه دادهها و راهاندازی اپلیکیشنها، اشاره کرد.
انواع روشهای پیادهسازی رایانش ابری
هر یک از خدمات رایانش ابری ماهیتی متفاوت دارد و برای دستهای از کسب و کارها مناسب است.
پیش از هر چیز، لازم است نوع پیادهسازی خدمات ابری (معماری رایانش ابری)، که قرار است سرویسهای ابری بر روی آن پیادهسازی شوند، را تعیین کنید.
بهطور کلی ۳ روش متفاوت برای پیادهسازی خدمات ابری وجود دارد:
- ابر اختصاصی یا Private Cloud
- ابر عمومی یا Public Cloud
- ابر ترکیبی یا Hybrid Cloud
اما این ۳ روش چه تفاوتهایی با هم دارند؟ در ادامه بهطور خلاصه به تشریح این تفاوتها میپردازیم.
ابر عمومی یا Public Cloud

مالکیت و اداره ابرهای عمومی، بر عهده شخص ثالث یعنی ارائه دهندگان خدمات ابری است. این تامین کنندگان منابع محاسباتی خود مانند سرورها و فضاهای ذخیرهسازی را از طریق اینترنت در اختیار مشتریان قرار میدهند. یکی از مثالهای ابر عمومی، Microsoft Azure است. با وجود ابر عمومی، کلیه نرمافرارها، سختافزارها و دیگر زیرساختهای پشتیبان، تحت مالکیت تامینکننده بوده و توسط او مدیریت میشوند. در این حالت، مشتریان از طریق اینترنت به خدمات ابری و اکانت شخصی خود دسترسی داشته و میتوانند آن را مدیریت کنند. از مهمترین مزایای ابر عمومی، امکان ارتقا سریع سرویسها و کمهزینه بودن آن است.
ابر اختصاصی یا Private Cloud
ابرهای اختصاصی، آن دسته از منابع رایانش ابری هستند که به صورت انحصاری توسط یک کسب و کار یا یک سازمان استفاده میشوند. ابر اختصاصی میتواند به صورت فیزیکی در پایگاه داده شرکت قرار گیرد. همچنین، بعضی شرکتها، میزبانی ابر اختصاصی خود را به یک شرکت ثالث ارائه کننده خدمات، برونسپاری میکنند. در این روش، سرویس و زیرساخت در یک شبکه خصوصی باقی میماند؛ به همین دلیل، امنیت بسیار بالاتری در مقایسه با ابر عمومی دارد.
ابر ترکیبی یا Hybrid Cloud

ابر ترکیبی، از ترکیب ابر عمومی و ابر اختصاصی به وجود آمده است. در مدل ترکیبی، ابرهای اختصاصی با ابرهای عمومی از طریق تکنولوژی به هم متصل میشوند تا امکان به اشتراک گذاری دادهها و اپلیکیشنها میان آنها فراهم شود. برای مثال، در مدل ابر ترکیبی، شرکتی که ابر اختصاصی دارد، برای تامین بعضی از منابع خود، از ابر عمومی استفاده میکند. به همین دلیل، مدل ابر ترکیبی، کسب و کارها را منعطفتر میکند، گزینههای بیشتری برای توسعه در اختیار شرکتها قرار میدهد و به بهینهسازی زیرساختهای موجود و افزایش امنیت کمک میکند.
مدلهای خدمات رایانش ابری
خدمات رایانش ابری را میتوان در قالب ۳ دسته IaaS و PaaS و SaaS تعریف کرد. برای آشنایی با هر یک از این خدمات و مزایای هر کدام، در ادامه با ما همراه باشید.
زیرساخت به عنوان سرویس یا IaaS
یکی از اساسیترین مدلهای رایانش ابری، IaaS (Infrastructure as a Service) یا زیرساخت به عنوان سرویس است. در حقیقت، با IaaS میتوانید زیرساختها و اساس خدمات رایانش ابری را از تامینکننده اجاره کنید. این زیرساختها، شامل سرورهای فیزیکی یا مجازی، فضاهای ذخیرهسازی داده و شبکهبندی هستند. مدل IaaS برای آن دسته از شرکتها، مانند توسعهدهندگان اپلیکیشن، که میخواهند خودشان تمام عناصر را از پایه تحت کنترل داشته باشند، بسیار جذاب است؛ هرچند این کار نیازمند توانایی و دانش فنی شرکتها برای هماهنگ شدن با این خدمات است.
طبق پژوهشهای انجام شده توسطOracle ، دو سوم استفادهکنندگان IaaS بر این باور هستند که استفاده از زیرساختهای آنلاین، باعث رشد و پرورش خلاقیت آنها شده است؛ چرا که میتوانند زمان خود را به جای نگهداری و تعمیرات زیرساختهای فیزیکی، صرف تمرکز بر توسعه اپلیکیشنها و ایدهپردازی برای ارائه خدمات جدید کنند. از طرفی، کاهش هزینههای نگهداری و تعمیرات زیرساختهای فیزیکی، باعث میشود بودجه بیشتری صرف توسعه شود.
بهطور خلاصه، مزایای IaaS یا زیرساخت به عنوان سرویس، شامل موارد زیر است:
- کاهش چشمگیر هزینهها
- افزایش ثبات کسب و کار و تسریع روند حل مشکلات زیرساختی
- فراهم کردن بستر خلاقیت در اثر اختصاص زمان و بودجه بیشتر به توسعه خدمات
- افزایش چابکی و انعطافپذیری
- تمرکز بر هسته اصلی کسب و کار، به جای تمرکز بر ایجاد یا نگهداری زیرساختها
- اطمینان از پشتیباتی فنی
- امنیت بالاتر
- تسریع روند توسعه نرمافزارها و خدمات و ورود سریعتر به بازار
پلتفرم به عنوان سرویس یا PaaS

PaaS یا پلتفرم به عنوان سرویس (Platform as a Service) به آن دسته از خدمات رایانش ابری گفته میشود که فضایی را به صورت کامل، جهت توسعه و ایجاد نرمافزارها در اختیار کاربران قرار میدهند. PaaS در حقیقت لایه دوم خدمات رایانش ابری است و علاوهبر سرورهای مجازی، زیرساختی برای ذخیرهسازی و شبکهبندی است و ابزارها و نرمافزارهایی را شامل میشود که توسعهدهندگان برای ایجاد اپلیکیشن به آن نیاز دارند. این ابزارها شامل سیستمهای مدیریت پایگاه داده، سیستم عاملها، ابزارهای توسعه، Middlewareوخدمات هوش تجاری (BI) است. مدل PaaS به منظور پشتیبانی از چرخه کامل طول عمر یک اپلیکیشن، که شامل مراحل ساخت، تست، توسعه، مدیریت و بهروز رسانی است، طراحی شده است.
از دیگر مزایای PaaS، صرفهجویی در هزینههای خرید و مدیریت مجوز (لایسنس) نرمافزارها، زیرساختهای مورد نیاز برای ایجاد اپلیکیشن، کانتینرها یا ابزارهای توسعهدهنده و دیگر منابع است. کاربر، تنها مدیریت اپلیکیشن و توسعه خدمات خود را بر عهده دارد و ارائهدهنده خدمات ابری، مسئولیت دیگر بخشها را به عهده میگیرد.
بهطور کلی، اگر بخواهیم مزایای PaaS یا پلتفرم به عنوان سرویس را در چند جمله خلاصه کنیم، میتوانیم از موارد زیر نام ببریم:
- کاهش زمان کدنویسی
- افزایش قابلیتها و ظرفیتهای رشد و توسعه کسب وکار، بدون نیاز به استخدام افراد بیشتر
- امکان توسعه آسانتر اپلیکیشنها برای پلتفرمهای چندگانه (بهخصوص برای موبایل)
- استفاده مقرونبهصرفه از ابزارهای پیچیده
- مدیریت بهینه چرخه عمر اپلیکیشنها
- پشتیبانی تیمهای توسعه فارغ از فاصله مکانی
نرمافزار به عنوان سرویس یا SaaS
در مدل SaaS (Software as a Service)، یک اپلیکیشن کامل به عنوان سرویس ابری به مشتری ارائه میشود. به احتمال زیاد، بسیاری از ما به عنوان کاربر نهایی، روزانه از این نسخه خدمات رایانش ابری استفاده میکنیم. ایمیلها، شبکههای اجتماعی مانند Facebook، تقویمها یا ابزارهای آنلاین Google مانند Google Docs از جمله مثالهای پرکاربرد این نوع سرویس ابری هستند.
کاربران با پرداخت هزینه و از طریق اینترنت، میتوانند با یک حساب کاربری، به اپلیکیشنها و نرمافزارهای کاربردی ارائه شده توسط تامینکنندگان خدمات ابری SaaS ، دسترسی داشته باشند.
استفاده از خدمات ابری در مدل SaaS، برای شرکتها نیز، کارایی بسیار بالایی دارد. آنها میتوانند با پرداخت مبالغ تعیین شده، دسترسی اپلیکیشنها و نرمافزارهای مربوط را از طریق مرورگرهای وب، به کارکنان خود بدهند. نرمافزارهایی مانند CRM و ERP در این گروه قرار میگیرند. پیشبینی میشود تا پایان سال ۲۰۲۱، بیش از ۶۰% از نرمافزارهای موجود در فضای ابری، به این گروه از نرمافزارها تعلق داشته باشد.
همچنین، تمام زیرساختها، Middleware، نرمافزار و دیتای مربوط به اپلیکیشن، در پایگاه داده ارائه دهنده سرویس SaaS قرار دارند. به همین دلیل، ارائهدهنده خدمات ابری SaaS، علاوهبر مدیریت بخشهای سختافزاری و نرمافزاری، طبق یک توافقنامه رسمی، مسئولیت امنیت اپلیکیشن و دسترسی آسان به دادهها را نیز بر عهده میگیرد.
مزایای استفاده از مدل نرمافزار به عنوان سرویس یا SaaS، عبارت است از:
- دسترسی آسان به برنامههای پیچیده
- استفاده رایگان از نرمافزارها
- پرداخت بر مبنای سطح استفاده از خدمات
- دسترسی به دیتاهای مورد نیاز، فارغ از مکان جغرافیایی
- هماهنگ کردن آسان کارمندان

جمعبندی
اکنون که با مفهوم رایانش ابری یا Cloud Computing، انواع و مدلهای پیادهسازی خدمات آن آشنا شدهاید، به خوبی میدانید که استفاده از خدمات ابری، مزایای بسیاری را برای کسب و کارها به همراه دارد. به همین دلیل، استفاده از خدمات ابری، روزبهروز در سراسر دنیا رو به افزایش است.
یکی از کارآمدترین راهکارهای سازمانی شرکت ایرانسل، راهکار خدمات ابری است که شامل زیرساخت ابری، پلتفرم ابری و پست الکترونیکی سازمانی میشود. انعطافپذیری و قدرت پردازش بالا ، هزینه کم، امنیت بالا و دسترسی آسان به اطلاعات، خدمات ابری ایرانسل را به راهکاری ایدهآل به عنوان زیرساخت و بستر ذخیرهسازی اطلاعات کسب و کارها تبدیل کرده است.
جهت دریافت مشاوره یا آگاهی از شرایط سرویس ابری ایرانسل، میتوانید از طریق ارسال ایمیل به آدرس EB@mtnirancell.ir اقدام نمایید.
منبع:
نظرات و پیشنهادات