امروزه باتوجه به ذخیره عمده اطلاعات بر بسترهای دیجیتال و سهولت انتقال آن‌ها در سطح جهان، حفاظت از این اطلاعات بیش از هر زمان دیگری اهمیت یافته است. همین امر، امنیت سایبری را به اولویت اصلی بسیاری از کسب‌وکارها تبدیل کرده است.
افزایش موارد هک، حملات باج‌افزار، نقض داده‌ها و سرقت هویت، ضعف سیستم‌های متمرکز سنتی را آشکار ساخته است. اما در عصر دیجیتال، فناوری نوآورانه‌ای به نام بلاک‌چین شیوه‌ی نگرش به امنیت را متحول کرده است.
بلاک‌چین که فناوری زیربنایی ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین است، به‌عنوان ابزاری موثر برای تقویت امنیت در طیف گسترده‌ای از زمینه‌ها استفاده می‌شود. در این مقاله به بررسی پیچیدگی‌های فناوری بلاک‌چین و چگونگی تقویت امنیت محیط آنلاین توسط آن می‌پردازیم.
بررسی تکنولوژی بلاک‌چین به‌عنوان دفتری امن برای ثبت اطلاعات
بلاک‌چین را می‌توان به‌عنوان یک دفتر کل دیجیتالی تصور کرد که به‌جای نگهداری در یک مکان مرکزی، در هزاران رایانه در سراسر جهان توزیع شده است و هر یک از این رایانه‌ها یک نسخه یکسان از این دفتر کل را دارند. این ویژگی، بلاک‌چین را به سیستمی بسیار امن و شفاف تبدیل کرده است.
گره‌های موجود در یک شبکه بلاک‌چین هر تراکنش را پیش از افزودن به دفتر کل مورد تایید و اعتباسنجی قرار می‌دهند. این فرایند به‌منظور حفظ امنیت، شفافیت و عدم تمرکز شبکه به‌صورت مستمر و توسط تمامی گره‌های متصل به شبکه انجام می‌شود. پس از افزودن یک تراکنش به بلاک‌چین، دیگر نمی‌توان آن را تغییر داد یا حذف کرد. به‌همین دلیل، ذخیره و انتقال داده‌ها با استفاده از این روش بسیار امن و قابل اعتماد است.
عملکرد این فناوری منشأ نام “بلاک‌چین” است. افزودن بلوک‌هایی که حاوی تراکنش‌های مرتبط هستند و بلاک‌چین را به صورت خطی و متوالی به‌روزرسانی می‌کند. از یک امضای دیجیتال (هش) برای پیوند یک بلوک در زنجیره به بلوک قبلی استفاده می‌شود. با ثبت تمام تراکنش‌های شبکه، یک زنجیره پیوسته از بلوک‌ها ایجاد می‌شود. این زنجیره به‌عنوان یک رکورد دائمی و شفاف عمل می‌کند.
در مقایسه با سیستم‌های متمرکز قدیمی‌تر و آسیب‌پذیرتر، تکنولوژی بلاک‌چین به عنوان جایگزین امن‌تری در نظر گرفته می‌شود که عدم کنترل توسط یک مرجع مرکزی عامل اصلی این امنیت است.
در وهله اول، بلاک‌چین می‌تواند به صنایع بانکی کمک کند و پذیرش گسترده فناوری بلاک‌چین می‌تواند روش انتقال پول در سراسر جهان را کاملاً تغییر دهد.
روش‌های سنتی اغلب شامل واسطه‌ها هستند که منجر به تأخیر و هزینه‌های اضافی می‌شوند. با استفاده از بلاک‌چین و توسعه نرم‌افزار بانکی، موسسات مالی می‌توانند با حذف واسطه‌ها و امکان انتقال مستقیم همتا به همتا، علاوه‌بر ساده‌سازی فرآیندها، هزینه‌ها را نیز کاهش دهند.
مزایای تکنولوژی بلاک‌چین عبارت‌اند از:
- امنیت بالا: به‌دلیل توزیع شدن اطلاعات و استفاده از رمزنگاری، بلاک‌چین بسیار امن بوده و هک کردن اطلاعات آن بسیار دشوار است.
- شفافیت: تمام تراکنش‌ها در بلاک‌چین به‌صورت ثبت شده و قابل مشاهده هستند و این موضوع باعث افزایش اعتماد و شفافیت می‌شود.
- عدم تمرکز: هیچ مرجع مرکزی بر بلاک‌چین کنترل ندارد، که این امر موجب جلوگیری از سانسور و دستکاری می‌شود.
- کارایی بالا: بلاک‌چین می‌تواند فرآیندهای بسیاری را خودکار کرده و هزینه‌های تراکنش را کاهش دهد.
کاربردهای بلاک‌چین:
- صنعت مالی: بلاک‌چین می‌تواند به طور قابل توجهی روش انجام تراکنش‌های مالی را تغییر دهد و به ایجاد سیستم‌های پرداخت سریع‌تر، ایمن‌تر و شفاف‌تر کمک کند.
- زنجیره تامین: با استفاده از بلاک‌چین می‌توان ردیابی محصولات را از مبدأ تا مقصد آسان‌تر کرد و به افزایش شفافیت و کاهش تقلب کمک کرد.
- املاک و مستغلات: بلاک‌چین می‌تواند فرآیند خرید و فروش املاک را ساده‌تر و ایمن‌تر کند.
- حکومت الکترونیک: بلاک‌چین می‌تواند برای ایجاد سیستم‌های رای‌گیری ایمن و شفاف و مدیریت اسناد دولتی استفاده شود.
بیشتر بخوانید:
7 مورد از ترندهای صنعت مالی که نباید در سال جدید فراموش کنید!
ترند مهم فناوری های صنعت مالی در سال 2024 که باید بدانید!
تأثیر تکنولوژی بلاک‌چین بر امنیت سایبری
- بهبود امنیت داده‌ها:
یکی از مزایای اصلی فناوری بلاک‌چین، امکان بهبود امنیت داده‌ها است. در پایگاه‌های داده متمرکز سنتی، داده‌ها در یک مکان واحد نگهداری می‌شوند و در نتیجه در معرض نفوذ قرار می‌گیرند. با استفاده از بلاک‌چین، هر گره از شبکه توزیع شده یک نسخه از کل دفترکل را حفظ می‌کند.
یک مهاجم برای تغییر یا به خطر انداختن داده‌ها باید به‌طور همزمان کنترل اکثر گره‌ها را در دست داشته باشد، که این امر سیستم را در برابر تغییرات غیرمجاز بسیار مقاوم می‌کند. بلاک‌چین به‌دلیل روش غیرمتمرکز خود که احتمال بروز یک نقطه شکست واحد را از بین می‌برد، برای محافظت از اطلاعات حساس مانند سوابق بانکی، داده‌های پزشکی و هویت شخصی کاربرد دارد.
• قراردادهای هوشمند:
قراردادهای هوشمند با گسترش قابلیت‌های بلاک‌چین فراتر از امنیت داده‌ها، تحولی در این فناوری ایجاد کرده‌اند. شرایط و ضوابط یک “قرارداد هوشمند” در یک برنامه کامپیوتری ذخیره می‌شود. این برنامه به‌صورت خودکار اجرا می‌شود و در دفترکل توزیع شده ذخیره می‌شود. قراردادهای هوشمند واسطه‌ها را حذف کرده و کارایی را افزایش می‌دهند؛ همچنین ضمن حفظ امنیت، عملیات را به‌صورت خودکار در پاسخ به محرک‌های از پیش تعیین شده انجام می‌دهند.
کاربردهای این قراردادها از ساده‌سازی تراکنش‌های مالی تا کمک به مدیریت پیچیده زنجیره تأمین است. قراردادهای هوشمند با خودکارسازی اجرای قرارداد و حذف خطای انسانی، امنیت و اعتماد در تراکنش‌های دیجیتال را بهبود می‌بخشند.
- ردیابی دائم و غیرقابل تغییر
شفافیت و تغییرناپذیری بلاک‌چین امکان ایجاد ردیابی‌های دائم و غیرقابل دستکاری را فراهم می‌کند. بلافاصله پس از ثبت هر تراکنش در بلاک‌چین، یک زمان برای تایید به آن اضافه می‌شود. این امر هرگونه تغییر بعدی در تراکنش را بسیار دشوار می‌کند.
این ویژگی، بلاک‌چین را به ابزاری مناسب برای ایجاد اعتماد در پاسخ‌گویی تبدیل کرده است.
موارد استفاده از تکنولوژی بلاک‌چین در افزایش امنیت
فناوری بلاک‌چین کاربردهای متعددی برای تقویت امنیت در صنایع مختلف دارد. به‌عنوان مثال، بلاک‌چین با امکان انجام تراکنش‌های امن و در کم‌ترین زمان، روش‌های پرداخت را در صنعت بانکداری متحول کرده است. ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین و اتریوم از فناوری بلاک‌چین برای ارائه تراکنش‌های دیجیتال غیرمتمرکز و ایمن استفاده می‌کنند.
یکی دیگر از حوزه‌هایی که فناوری بلاک‌چین پیشرفت چشمگیری داشته است، مدیریت زنجیره تأمین است. شرکت‌ها می‌توانند با استفاده از ویژگی‌های شفاف و غیرقابل تغییر بلاک‌چین، منشأ، اعتبار و حرکت کالاها را در طول زنجیره تأمین ردیابی و تأیید کنند. در نتیجه، خطر تقلب در محصولات کاهش و اعتماد مصرف‌کننده افزایش می‌یابد این موضوع همچنین یکپارچگی تولید و توزیع محصولات را همراه دارد.
بلاک‌چین امکان اشتراک‌گذاری امن، بین‌المللی و خصوصی داده‌های بیماران را برای سازمان‌های مراقبت بهداشتی فراهم می‌کند. سیستم‌های مبتنی‌بر بلاک‌چین با ارائه یک رکورد غیرقابل دستکاری از داده‌های بیمار، انتقال امن داده‌ها بین ارائه دهندگان مراقبت‌های بهداشتی، کاهش بار اداری و بهبود مراقبت از بیمار را امکان‌پذیر می‌سازد.
بیشتر بخوانید:
مشکلات و ملاحظات استفاده از تکنولوژی بلاک‌چین در صنایع مختلف
اگرچه پتانسیل تکنولوژی بلاک‌چین بالاست، اما استفاده از آن با چالش‌هایی همراه است. مقیاس‌پذیری در حال حاضر یک چالش عمده است. با افزایش اندازه بلاک‌چین، برای پردازش و تأیید تراکنش‌ها به قدرت محاسباتی بیشتری نیاز است. برای پذیرش گسترده این فناوری در صنایع مختلف، باید مشکلات مقیاس‌پذیری بلاک‌چین برطرف شود.
همچنین مسئله مصرف انرژی شبکه‌های بلاک‌چین وجود دارد که به‌ویژه برای آن‌هایی که از الگوریتم‌های اجماع اثبات کار استفاده می‌کنند، بالا است. این سیستم‌ها وظیفه حل معماهای محاسباتی پیچیده را بر عهده دارند که نیازمند زمان پردازش بالا و انرژی زیاد است. تلاش‌های تحقیق و توسعه روی جایگزین‌های کم‌مصرف برای روش‌های اجماع سنتی مانند اثبات سهام متمرکز شده است.
چارچوب‌های قانونی و نظارتی مربوط به فناوری بلاک‌چین در حال توسعه مداوم هستند. ساختار غیرمتمرکز بلاک‌چین و ناشناس بودن آن نگرانی‌هایی در مورد انطباق، حفظ حریم خصوصی و حفاظت از داده‌ها ایجاد می‌کند. برای استفاده کامل از بلاک‌چین و در عین حال حل مسائل اجتماعی، ایجاد تعادل بین نوآوری و مقررات ضروری است.
تهدیدات امنیتی عمده در استفاده از بلاک‌چین‌ها
اگرچه فناوری بلاک‌چین پتانسیل بالایی برای بهبود امنیت در عصر دیجیتال دارد، اما بدون خطر امنیتی نیست. یکی از نگرانی‌های مهم، احتمال حمله ۵۱ درصدی است.
این حمله زمانی رخ می‌دهد که یک فرد یا گروه واحد، کنترل بیش از ۵۰ درصد قدرت محاسباتی در یک شبکه بلاک‌چین را به دست آورد تا بتواند تراکنش‌ها را تغییر داده و یکپارچگی سیستم را به خطر بیندازد.
باوجود مزایای بالقوه، وجود آسیب‌پذیری‌های قرارداد هوشمند خطر دیگری است که هنگام استفاده از بلاک‌چین وجود دارد.
قراردادهای هوشمند ممکن است مورد سوء‌استفاده قرار گیرند و منجر به ضررهای مالی و سایر اثرات منفی شوند. این موضوع به‌ویژه در قراردادهایی که به‌درستی برنامه‌ریزی یا بازرسی نشده محتمل‌تر است.
علاوه‌بر موارد ذکر شده، یکی از عمده‌ترین تهدیدات امنیتی در سیستم‌های مبتنی‌بر کلید خصوصی، خطر از دست رفتن دسترسی به حساب کاربری در صورت مفقود شدن، سرقت یا هک شدن کلید خصوصی است. کلید خصوصی در واقع یک رشته اطلاعات رمزنگاری شده منحصر‌به فرد است که مالکیت دارایی‌های دیجیتال کاربر را اثبات می‌کند. لذا، محافظت از کلید خصوصی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.
کلام آخر
فناوری بلاک‌چین به‌عنوان یک نیروی تغییردهنده بازی در جستجوی مداوم برای افزایش امنیت در عصر دیجیتال ظهور کرده است و تغییرناپذیری، شفافیت و ماهیت غیرمتمرکز آن، دفاعی محکم در برابر نقص‌های سیستم‌های متمرکز سنتی است.
اگرچه همچنان موانع متعددی در استفاده از آن وجود دارد، اما توسعه‌های مداوم و تلاش‌های هماهنگ مسیر را برای آینده‌ای هموار می‌کنند که در آن بلاک‌چین برای محافظت از محیط دیجیتال ما حیاتی خواهد بود و با پیچیده‌تر شدن حملات سایبری تکنولوژی بلاک‌چین به‌عنوان یک راهکار نوآورانه امنیت داده‌ها و تراکنش‌ها را تضمین می‌کند.
باتوجه به اهمیت حفظ امنیت داده‌ها در عصر دیجیتال، فناوری بلاک‌چین و زیرساخت ابری به‌عنوان دو فناوری مکمل می‌توانند به صورت مشترک به ایجاد یک محیط امن و قابل اعتماد برای کسب‌وکارها کمک کنند.
در ایران راهکارهای سازمانی ایرانسل با ارائه زیرساخت‌های ابری، گامی مهم در این راستا برداشته است و با فراهم کردن فضایی امن و پایدار برای کسب‌وکارها به آن‌ها در ذخیره و پردازش داده‌هایشان کمک کرده است. برای بهره‌مندی از این خدمات گسترده علاوه‌بر بازدید از بخش خدمات ابری وب‌سایت راهکاری سازمانی ایرانسل می‌توانید با شماره‌گیری کد دستوری ستاره سه مربع (#3*) یا از طریق ایمیل سازمانی EB@mtnirancell.ir با کارشناسان ایرانسل در ارتباط باشید.
منبع:
نظرات و پیشنهادات