امروزه، فناوری اینترنت اشیا (IoT) به‌عنوان یک انقلاب صنعتی جدید، درحال دگرگونی بخش‌های مختلف ازجمله مدیریت زنجیره تأمین و لجستیک است. فناوری اینترنت اشیا با اتصال میلیاردها دستگاه به یکدیگر و تبادل داده به‌طور هم‌زمان، امکان ایجاد یک شبکه هوشمند و یکپارچه را فراهم می‌کند؛ که در آن هر مرحله از فرآیند زنجیره تأمین با دقت و سرعت بالایی قابل مشاهده و کنترل است. در ادامه به معرفی این فناوری نوین می‌پردازیم و تاثیر آن را بر مدیریت زنجیره تامین به‌دقت بررسی می‌کنیم.
معرفی فناوری اینترنت اشیا و ویژگی‌های برجسته آن
فناوری اینترنت اشیا (IoT)، در واقع شبکه‌ای گسترده از اشیا فیزیکی است که با تجهیز به سنسورها، نرم‌افزارها و سایر فناوری‌های ارتباطی، قادر به جمع‌آوری و تبادل داده‌ها با یکدیگر و سیستم‌های مرکزی هستند. این اشیا می‌توانند از ساده‌ترین دستگاه‌ها مانند یک ترموستات هوشمند تا ماشین‌آلات صنعتی پیچیده را شامل شوند. ویژگی‌های کلیدی و برجسته فناوری اینترنت اشیا عبارت‌اند از:
- اتصال جهانی: با استفاده از این فناوری دستگا‌ها به اینترنت متصل شده و قادر به برقراری ارتباط با یکدیگر و با سیستم‌های مرکزی هستند.
- جمع‌آوری داده‌ها: سنسورهای تعبیه شده در اشیا، داده‌های مختلفی مانند دما، رطوبت، موقعیت مکانی و سایر پارامترها را جمع‌آوری می‌کنند.
- پردازش داده‌ها: داده‌های جمع‌آوری شده در فضای ابری یا دستگاه‌های محلی، پردازش و تحلیل می‌شوند تا اطلاعات ارزشمندی برای تصمیم‌گیری از آن‌ها استخراج شود.
- کنترل از راه دور: با استفاده از این فناوری امکان کنترل و مدیریت اشیا از راه دور و به‌صورت خودکار فراهم می‌شود.
بیشتر بخوانید:
فناوری اینترنت اشیا باند باریک (NB-IoT) چیست و چگونه کار می‌کند؟
کاربردهای مختلف فناوری اینترنت اشیا در صنایع مختلف
فناوری اینترنت اشیا (IoT) کاربردهای بسیار گسترده‌ای در زندگی روزمره و صنایع مختلف دارد. از خانه‌های هوشمند گرفته تا صنایع بزرگ، این فناوری با اتصال اشیا فیزیکی به اینترنت امکان کنترل و مدیریت آن‌ها را فراهم می‌کند. ازجمله بخش‌های مختلفی که فناوری اینترنت اشیا در آن به‌کارگرفته شده است می‌توان به این موارد اشاره کرد:
- خانه هوشمند: با استفاده از فناوری اینترنت اشیا امکان کنترل روشنایی، دما، سیستم امنیتی و سایر تجهیزات منزل از راه دور وجود دارد. با به‌کارگیری این فناوری تنها با یک لمس ساده روی تلفن همراه می‌توان دما و نور خانه را تنظیم و از وضعیت امنیتی منزل اطمینان پیدا کرد.
- صنعت: در صنایع مختلف، بهینه‌سازی فرآیندهای تولید با فناوری اینترنت اشیا امکان‌پذیر می‌شود. با استفاده از سنسورهای متصل به ماشین‌آلات، می‌توان وضعیت تجهیزات را به‌صورت لحظه‌ای مشاهده کرده و از خرابی‌های احتمالی جلوگیری کرد. همچنین، فناوری اینترنت اشیا به صاحبان کسب‌وکارها کمک می‌کند تا زنجیره تأمین را مدیریت کرده و کیفیت محصولات خود را بهبود ببخشند.
- شهر هوشمند: فناوری اینترنت اشیا در ایجاد شهرهای هوشمند نقش بسیار مهمی ایفا می‌کند. با استفاده از این فناوری می‌توان ترافیک را مدیریت و بر کیفیت هوا نظارت کرد و به کمک آن می‌توان در مسیر بهینه‌سازی مصرف انرژی حرکت کرد. علاوه‌براین فناوری اینترنت اشیا امکان هوشمندسازی خدمات شهری مانند جمع‌آوری زباله و روشنایی معابر را نیز فراهم می‌کند.
بیشتر بخوانید:
آشنایی با کاربردهای مختلف شبکه NB-IoT در هوشمندسازی شهرها
۷ شهر هوشمند جهان، چگونه از تکنولوژی فناوری اینترنت اشیا استفاده کردند؟
- سلامت: در حوزه سلامت، فناوری اینترنت اشیا به پزشکان کمک می‌کند تا وضعیت بیماران را از راه دور بررسی کرده و به آن‌ها خدمات درمانی ارائه دهند. دستگاه‌های پوشیدنی مانند ساعت‌های هوشمند و دستبندهای سلامتی نیز می‌توانند اطلاعات مهمی درباره وضعیت سلامتی افراد جمع‌آوری کنند.
بیشتر بخوانید:
فناوری اینترنت اشیا چگونه باعث پیشرفت و بهبود حوزه درمان می‌شود؟
- کشاورزی: فناوری اینترنت اشیا در کشاورزی هوشمند نیز کاربرد دارد. با استفاده از سنسورهای خاک و هوا، می‌توان میزان آبیاری، کوددهی و سم‌پاشی را بهینه کرد و بهره‌وری کشاورزی را افزایش داد.
- صنعت خودرو: فناوری اینترنت اشیادر صنعت خودرو نیز تحولات بزرگی ایجاد کرده است. خودروهای متصل به اینترنت می‌توانند اطلاعات ترافیکی و محل‌های پارک موجود در سطح شهر را دریافت کرده و حتی به صورت خودران حرکت کنند. همچنین، این فناوری امکان ارائه خدمات خودروهای اشتراکی را به‌صورت گسترده فراهم می‌کند.
بیشتر بخوانید:
اینترنت اشیا در صنعت حمل و نقل چگونه می تواند چالش های این صنعت را حل کند؟
بهبود مدیریت ناوگان حمل و نقل با اینترنت اشیا
در میان کاربردهای متنوع فناوری اینترنت اشیا، تحول در مدیریت زنجیره تأمین به‌عنوان یکی از مهم‌ترین دستاوردهای این فناوری نوظهور مطرح است. در بخش بعدی، به تشریح دقیق‌تر این موضوع و بررسی ابعاد مختلف آن می‌پردازیم.
ضرورت به‌کارگیری فناوری اینترنت اشیا در مدیریت زنجیره تامین
فناوری اینترنت اشیا به‌عنوان یک فناوری تحول‌آفرین، پتانسیل بالایی برای بهبود کارایی و افزایش بهره‌وری زنجیره‌های تأمین دارد. شرکت‌هایی که به این فناوری اهمیت می‌دهند و آن را در کسب‌وکار خود پیاده‌سازی می‌کنند، می‌توانند مزیت رقابتی قابل توجهی کسب کرده و در بازار جهانی موفق عمل کنند.
فناوری اینترنت اشیا (IoT) درحال نفوذ به صنایع مختلف و تبدیل شدن به فناوری پیشگام در تحول مدیریت زنجیره تامین و عملیات لجستیک است. انتظار می‌رود بازار فناوری اینترنت اشیا در مدیریت زنجیره تامین تا سال ۲۰۳۳ به ۴۱.۸ میلیارد دلار آمریکا در سطح جهانی برسد؛ که از این میزان، ۸.۴ میلیارد دلار مربوط به بازار ایالات متحده خواهد بود. این بازار جهانی بین سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۲ نرخ رشد سالانه ۱۵.۵ درصد داشته است.
دستگاه‌های فناوری اینترنت اشیا با اتصال موارد مختلف به یکدیگر و کمک به ارائه بینش‌های لحظه‌ای، با توسعه عملیات هوشمند و کارآمد در زنجیره تامین نقش دارند. ردیابی و ساده‌سازی عملیات، دلایل نیاز شرکت‌ها به فناوری اینترنت اشیا در مدیریت زنجیره تامین برای کسب مزیت رقابتی هستند.
بسیاری از حوزه‌ها مانند برق، گاز، خرده‌فروشی و عمده‌فروشی، حملونقل و انبارداری و در بسیاری از صنایع در حال حاضر بیش از ۱۰۰ میلیون دستگاه مجهز به فناوری اینترنت اشیا هستند. پیش‌بینی می‌شود این تعداد در صنایع مختلف مانند خودروهای متصل (connected cars)، زیرساخت‌های فناوری اطلاعات، ردیابی و نظارت بر دارایی‌ها و شبکه‌های هوشمند تا سال ۲۰۳۰ به بیش از هشت میلیارد دستگاه برسد.
۵ راهکار فناوری اینترنت اشیا برای بهبود عملکرد زنجیره تأمین
فناوری اینترنت اشیا از راهکارهای مختلفی برای افزایش بهره‌وری و مدیریت هوشمندانه زنجیره تامین استفاده می‌کند. این راهکارها عبارت‌اند از:
- بهبود کنترل و ردیابی درلحظه زنجیره تأمین
یکی از مهم‌ترین دستاوردهای دستگاه‌های فناوری اینترنت اشیا در مدیریت زنجیره تأمین، قابلیت ردیابی لحظه‌ای کالاها است. حسگرهای فناوری اینترنت اشیا به شرکای زنجیره تأمین امکان نظارت بر محصول در طول مسیر تولید و توزیع را فراهم می‌کنند. همچنین، اطلاعات ارزشمندی درباره موقعیت، وضعیت و زمان تحویل تخمینی آن به شرکت لجستیک ارائه می‌کنند. در مدیریت زنجیره تامین، کنترل دقیق موجودی ، کاهش مازاد یا کمبود موجودی و افزایش رضایت مشتری با تخمین‌های صحیح تحویل، حیاتی است.
- بهینه‌سازی مدیریت موجودی
با پیاده‌سازی فناوری اینترنت اشیا در عملیات زنجیره تأمین، کسب‌وکارها می‌توانند ردیابی و نظارت را به‌صورت خودکار انجام داده و خطاهای دستی را کاهش دهند. قفسه‌های هوشمند مجهز به حسگر وزن، به‌طور آنی موجودی را به‌روزرسانی می‌کنند و اسکنرها و برچسب‌های RFID امکان ردیابی ساده کالاها در طول زنجیره تأمین را فراهم می‌سازند. این امر باعث بهبود دسترسی، پیش‌بینی تقاضا و کاهش هزینه‌ها شده درنتیجه کنترل موجودی را برای شرکت بسیار آسان می‌کند
• بهینه‌سازی لجستیک و کاهش هزینه‌های تعمیر و نگهداری
فناوری اینترنت اشیا با بهینه‌سازی مسیر و ردیابی خودرو، صنعت لجستیک را کارآمد می‌کند. دستگاه‌های متصل، وضعیت خودرو، شرایط جاده و عملکرد راننده را تحت نظر دارند. این موضوع امکان مسیریابی قوی را فراهم کرده و زمان تحویل و مصرف سوخت را کاهش می‌دهد. همچنین، فناوری اینترنت اشیا امکان شناسایی مشکلات احتمالی ماشین‌آلات قبل از وقوع خرابی را برای آن‌ها فراهم می‌کند که این امر زمان توقف و هزینه‌های زنجیره تأمین را به حداقل می‌رساند.
- ارتقای رضایت مشتری
فناوری اینترنت اشیا در برنامه‌ریزی زنجیره تأمین می‌تواند کارایی عملیات را افزایش داده و منجربه بهبود رضایت مشتری شود. ردیابی لحظه‌ای به مشتریان امکان می‌دهد تا از محل دقیق سفارش و زمان تحویل آن اطلاع پیدا کنند که این امر شفافیت و اعتماد را افزایش می‌دهد. بهبود کارایی در دستگاه‌های فناوری اینترنت اشیا همچنین می‌تواند منجر به مدیریت بهتر کیفیت و زمان تحویل سریع‌تر شود؛ این موضوع، عاملی مهم در جلب رضایت مشتری است.
- افزایش امنیت در فرآیندهای زنجیره تأمین
پیاده‌سازی فناوری اینترنت اشیا امنیت زنجیره تأمین را افزایش داده و به مدیریت ریسک کمک می‌کند. ردیابی محصولات می‌تواند به مدیران لجستیک در شناسایی ورود غیرمجاز و دستکاری محصولات کمک کند؛ ردیابی جی‌پی‌اس (GPS) امکان دسترسی لحظه‌ای به موقعیت کالاها را فراهم می‌کند. به‌کارگیری فناوری اینترنت اشیا در زنجیره تامین محصولات غذایی و دارویی، برای نظارت بر دما و رطوبت و همچنین اطمینان از رعایت الزامات قانونی ضروری است.
بیشتر بخوانید:
کلام آخر
با پیچیده‌تر شدن زنجیره‌های تأمین و فرآیندهای لجستیک، به کارگیری فناوری اینترنت اشیا در ساده‌سازی و مدیریت آن‌ها حیاتی خواهند بود. با افزایش دسترسی و محبوبیت این فناوری، استفاده از آن در صنایع مختلف بیشتر خواهد شد.
فناوری‌های اینترنت اشیا با ارائه امکان نظارت، افزایش بهره‌وری و ایمنی، به دارایی‌های ارزشمندی برای مدیریت زنجیره تأمین، لجستیک و انبارداری تبدیل شده‌اند. باتوجه به پیچیدگی تحول دیجیتال، فناوری اینترنت اشیا به عنوان محرک اصلی نوآوری و رقابتپذیری ظهور می‌کند. کسب‌وکارهایی که فناوری اینترنت اشیا را اتخاذ می‌کنند، از انعطاف‌پذیری بیشتر، کارایی بالاتر و امکان ارائه خدمات بهتر به مشتری بهره‌مند خواهند شد.
ایرانسل به‌عنوان یکی از پیشگامان حوزه ارتباطات در ایران، با درک اهمیت روزافزون فناوری اینترنت اشیا در ارتقای کسب‌وکارها، مجموعه‌ای از راهکارهای سازمانی مبتنی‌بر این فناوری ازجمله سرویس خودرو متصل، سامانه مدیریت هوشمند ناوگان حمل و نقل و راهکار یکپارچه نظارت تصویری ابری را ارائه نموده است. این راهکارها که در راستای هوشمندسازی کسب‌وکارها و افزایش بهره‌وری طراحی شده‌اند؛ ضمن پوشش طیف گسترده‌ای از صنایع، به بهبود فرآیندها، تصمیم‌گیری‌های مبتنی‌بر داده و در نهایت افزایش رقابتپذیری سازمان‌ها کمک شایانی می‌نمایند. با بهره‌گیری از این راهکارها، کسب‌وکارها می‌توانند گامی بلند در جهت تحول دیجیتال و دستیابی به مزیت رقابتی بردارند.
برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه سرویس‌های مختلف ارائه شده توسط راهکارهای سازمانی ایرانسل می‌توانید کد دستوری ستاره سه مربع (#3*) را از خطوط ایرانسلی خود شماره‌گیری کنید و یا از طریق ایمیل EB@mtnirancell.ir با کارشناسان ما در تماس باشید.
نظرات و پیشنهادات