با گذشت زمان بیشتر در می‌یابیم که پیشرفت‌های حاصل در حوزه فناوری تا چه حد توانسته جنبه‌های مختلف زندگی ما را تحت تاثیر قرار دهد. کسب‌وکارهای مختلف، از حوزه درمان تا آموزش و خدمات شهری، به سمت تحول دیجیتال و هوشمندسازی حرکت می‌کنند. تمام این خدمات و پیشرفت‌ها در راستای ایجاد شرایط زندگی راحت‌تر و کارآمدتر شکل می‌گیرند. حمل‌ونقل هوشمند نیز بخش قابل توجهی از این وظیفه را به عهده دارد. به عبارتی دیگر، وجود خودروهای هوشمند و مجهز به تکنولوژی‌ به‌روز، از الزامات حرکت به سوی داشتن زندگی پویا و هوشمند است.

در این مطلب با ما همراه باشید تا شما را با موضوعات نوینی درباره خودروهای هوشمند آشنا کرده و آخرین تحولات و دستاوردهای روز دنیا را در زمینه مفاهیمی هم‌چون خودروهای متصل، MaaS و CaaS بررسی کنیم.

پیش از هر چیز، به توضیح مختصری درباره خودروهای متصل می‌پردازیم.

برخی از امکانات خودروهای متصل

• امـکان اتصال به خـودرو از راه دور
• امکان مشاهده مشـکلات فنـی خـودرو از طریق سیسـتم ردیابی و حل مشـکلات ماشـین از راه دور
• قابلیت فعال یا غیرفعال کردن برخی آپشن‌ها
• امکان ثبت سفارشات، برنامه‌ریزی برای سفر و دسترسی به امکاناتی مانند رزرو هتل

هرچه سطح هوشمندی خودروها بالاتر برود، علاوه‌بر ردیابی پایه‌ای خودرو، کیفیت موارد زیر نیز در بالاترین سطح قرار خواهد گرفت:

• ارتباط با اکوسیسـتم دیجیتالـی راننـده
• شخصی‌سـازی خودرو بر اساس ترجیحات و اولویت‌های همه سرنشـینان
• امکان تعامل چندجانبه برای همه سرنشـینان
• ارتباط یکپارچه با محیط
• طراحی هوشـمندانه خودرو
• کمک‌راننده مجازی

کاربرد مرتبط با خودروهای متصل

کاربرد خدمات مرتبط با خودروهای متصل در پنج دسـته  جای می‌گیرد:

• ایمنـی و امنیت
• آسـودگی
• سـرگرمی
• مدیریـت رانندگـی
• تعامل

هر کدام از خودروسـازان بخشـی از این ویژگی‌ها را بـه صـورت جزئی یـا کلی پوشـش داده‌اند. در ادامه به 3 نمونه از کاربرد این خدمات در شرکت‌های خودروسازی مطرح دنیا می‌پردازیم.

شـرکت فولکس واگـن، از سرویس کنترل سیسـتم تهویه از راه دور بهره گرفته است.

شـرکت BMW نمونـه‌ای مثال‌زدنی از تغییـر بینش و نـگاه خودروسـازانی اسـت که می‌خواهنـد فراتر از مرزهـای برند تجاری خود گام بردارنـد. این شرکت در سال ۲۰۱۵، عینکی را طراحـی کرده که با نگاه  کـردن بـه آن در سـطح جـاده، می‌توان به اطلاعات مرتبط با محدودیت سـرعت، پارکینگ‌های محلی و سـایر اطلاعـات مفید در رابطه با  جـاده‌ها، دسترسی داشت.

روش‌های درآمدزایی و ایجاد ارزش در زمینه خودروهـای متصل

با گسـترش این اکوسیسـتم، فرصت‌های جدیـد بـرای پاسـخگویی بـه نیازهـای مصرف کننـده و در نهایت سـودآوری  به‌وجـود خواهد آمد. فناوری خودروهـای متصـل فراتـر از تجربه سـطوح جدیـدی از رفاه، راحتی و سـرگرمی را در خودروها ایجاد می‌کنـد و باعث ایجاد مشـارکت و برقراری ارتباطـات بین خودروسـازان، تولیدکنندگان تجهیـزات اصلی، مهندسـان حوزه فنـاوری و سـایر مشـاغل خـارج از صنعـت خـودروسازی سنتی می شود.

• کاهش هزینه مشـتریان با تجزیه و تحلیل خرابی‌های خـودرو
• ارائه الگوی بیمه براسـاس میـزان اسـتفاده از خـودرو
• بهینه‌سازی تحقیق و توسعه مبتنـی بر داده
• کاهـش هزینه‌های گارانتی
• بهبـود رضایت‌مندی مشتری با خدمات مناسـب
• افزایش ایمنی با سیستم تشـخیص راننده یا دوربین‌های مدار بسـته مبتنی بـر داده‌های اتومبیل
• افزایش ایمنی با استفاده از سامانه تماس اضطراری e – Call

آشنایی با سرویس‌های CaaS و MaaS در حوزه خودروهای متصل

سرویس CaaS

Car as a Service که بـه اختصـار CaaS خوانـده می شـود، از خدمات نوین در حوزه خودروهای متصل است که بین خودروسـاز و ماشین، ارتباط بلندمدت برقرار می‌کند. در سال‌های اخیر، نگرش خودورسازان دست‌خوش تغییـرات بسیاری شده و از نـگاه فـروش خودروهـای مصرفی، به سمت محصولات «سرویس محور» رفته است.

سـرویس   CaaS با دید بلندمدت و در رابطه با مصرف‌کننده پنج سـطح دارد. این سـطوح شـامل  مـدل غیراتوماتیک و کمک راننده، اتوماسـیون جزئی، اتوماسـیون مشروط، اتوماسـیون بالا تا اتوماسـیون کامل یا همان خودروهای خودران  در سال ۲۰۳۰ می‌شود. در حالت آخر می‌توان گفت که راننـده تقریبا هیـچ مسـئولیتی در خـودرو نخواهـد داشـت. این در حالی است که اکنون نیز شـاهد خودروهایی هسـتیم کـه در شـرایطی به شـکل خـودران عمل می‌کنند و سپس دوبـاره راننده کنترل خودرو را به دست می‌گیرد.

سرویس   MaaS

مدل MaaS یا Mobility as a Service مفهوم جدیـد دیگـری است که بـه تازگـی در حـوزه خودروهای متصل به گوش می‌خورد. در مدل  MaaS  داده‌هـا در یـک پلتفـرم دیجیتـال به شکل زنجیـروار بـرای صاحب خودرو ایجـاد ارزش می‌کنند. به طـور مثال، اگر می‌خواهید به شهری سـفر کنید، از طریق سیسـتم خودروهای متصل و براساس پلتفرم و اطلاعاتی که بین شـما و خودروسـاز شـکل می‌گیـرد، می‌توانید قبـل از رسیدن به مقصد و در طول مسـیر، بلیت هتل را رزرو کنید.

۴ شاخصه اصلی سیستم‌های MaaS عبارت‌اند از:

• ایجاد ارتباط دو طرفـه از طریـق اپلیکشـن‌های موبایـل
• امکان بـه اشـتراک گذاشـتن صورت‌هـای مالی مانند قبض پارکینگ و عوارض ماشـین
• ادغـام حالت‌هـای مختلـف حمل ونقـل (برای مثال، شـما می‌توانیـد خـودروی خود را تا ایسـتگاه متـرو ببریـد. سپس سیسـتم MaaS برای شـما بلیـت پـرواز و هتـل رزرو می‌کند تـا وارد سیستم حمل ونقل دیگری  شوید.)
• خدمات یکپارچه پرداخت از راه دور

گام‌های آغازین خودروسازان برای ورود به دنیای خودروهای هوشمند

گام اول: ارزیابی مقدماتی

پیش از اینکه یک خودروساز تصمیم بگیرد تا به حوزه خودروهای هوشمند وارد شود، باید مجموعه‌ای از شاخص‌ها را توسط تیم‌های مدیریت استراتژیک ارزیابی کند، زیرا در شرایطی که هوشمندسازی خودروها بدون آمادگی قبلی خودروساز در زمینه اجرای پروژه‌ها، فرآیندهای مالی و نیروی انسانی صورت گیرد، امکان افت کیفیت خروجی و شکست در این حوزه وجود دارد.

به‌علاوه، بایـد بررسـی کرد کـه در اجرای پروژه‌هایـی کـه ممکـن اسـت موقتی باشـد، عملکـرد تیـم خودروسـاز چگونه اسـت؟ آیا تیـم آنقدر چابک اسـت کـه پـروژه را در زمان  معین و با بودجه مورد نظر به ثمر برسـاند؟ در حـوزه مالـی نیز باید توان مالی شـرکت را در شـرایط غیرقابل پیش‌بینـی و شـرایط سـخت اقتصادی به عنوان یک شـاخص عملکرد در نظر گرفت. همچنین لازم است میزان آمادگی نیروی انسـانی در لحظـه ورود به این اکوسیستم ارزیابی شود.

گام دوم: سطح‌بندی شاخص‌ها

پـس از ایـن ارزیابی‌ها، لازم است در ابتدا هر کـدام از شـاخص‌ها در چند سطح دسته‌بندی شود. فرآیندهای کاری، مالی و اجرایی پروژه در سـطوح اولیه و مدیریـت منابع انسـانی در پایین‌ترین سـطح ممکـن قـرار دارد. در یک سـطح بالاتر، به دلیل عارضه‌هایی که در سـازمان به‌وجـود می‌آید، از روش آزمون و خطا استفاده می‌شود و تنها برخی از فرآیندها ارتقا می‌یابد. بعضی از سازمان‌ها نیز بر اسـاس تجربه به آزمون و خطا می رسـند کـه بـه آن بلـوغ عملکـردی تکرارشـونده می‌گویند.

گام سوم: ایجاد نقشه راه استراتژیک

در گام بعد، خودروسـازان وارد بلـوغ عملکـرد اسـتاندارد شده و پس از طـی کـردن دوره‌های پایه و تکرارشـوندگی و اسـتاندارد، دوره بلـوغ عملکـرد اسـتراتژیک آنان فرا‌‌ می‌رسـد. در این مرحله نیاز به نقشـه راه استراتژیک ایجاد می‌شود. در مرحله بعد، قدرت پیش‌بینی به‌وجـود می‌آید و  شرکت‌ها می‌تـوانند پیش‌بینی کنند که اگر شـرایط اقتصادی دشوار  شـود یا تامین‌کنندگان همراهی نکنند، آیـا سیسـتم آنقـدر بـه بلـوغ نزدیک شـده که بتوانـد بـه مسـیر خـود ادامـه دهـد یا خیر. این مرحلـه، بلوغ عملکـرد بهینه شـده نـام دارد.

گام چهارم: آمادگی  برای ورود به حوزه خودروهای متصل

با عبور از ایـن گام‌ها، آمادگـی لازم بـرای ورود خودروسـاز بـه حـوزه خودروهای هوشـمند ارزیابی می‌شود و پس از آن برنامه‌ریزی‌هایی برای ارتقای آن سـازمان از سـطح فعلی به سـطح بالاتر صورت می‌گیرد تـا در چهار شـاخص عملکـردی به تعادل برسند.

در صورتی‌که شـرایط اجرای پروژه در شرکت خودروسـاز وضعیت خوبی نداشـته و در لایه اولیه باشـد، ورود بـه حوزه خودروهای متصل کار را دشوار می کند، در نتیجه پیش از هر چیز باید گام‌هایی در راستای ارتقـا و آماد‌ه‌سازی بسـتر این کار برداشته شود.

در نهایت لازم است به ارزش‌های اصلی که توسط هوشمندسازی در بازار خدمات پس از فروش به وجود می‌آید، اشاره‌ای داشته باشیم.

• افزایش درآمد حاصل از خدمات پس از فروش
• تحقیق و توسعه در زمینه بازخورد عملکرد محصولات
• حفظ تعامل با مشتریان و افزایش سطح رضایت آن‌ها
• کاهش زمان خواب ماشین در زمان گارانتی
• افزایش قدرت رقابت در بازار

جمع‌بندی

اگرچه هنوز صنعت خودروهای متصل در روزهای آغازین خود به سر می‌برد، دامنه پشـتیانی و فناوری آن در حال گسـترش اسـت و تا کنون سه مرحله از تکامل خود را پیموده است. در ابتدا، سرویس‌هایی مانند خدمات امنیـتی و تعمیر و نگهـداری در خودروهای متصل، تنها به خـودرو ارتباط داشـت. پس از آن نیـاز بود که سیسـتم‌های اطلاعاتـی مانند اخبـار، امکان پیدا کردن پمپ بنزین‌ها، گـوش دادن به موسـیقی و یافتن فضای خالـی برای پارک در خودروها به‌کار رود. چنین سـرویس‌هایی در شـهرهای شـلوغی مانند تهران بسیار ارزشمند هستند.

به‌علاوه، به تازگی شاهد کاربرد این سـرویس‌ها در حـوزه سـبک زندگی هستیم. انجام خرید، فرآیند پرداخت و کنترل مداوم سـفرها از جمله مثال‌های این حوزه هستند.به این ترتیب، سیستم MaaS  در حـال گسـترش اسـت و اطلاعـات از خودروهـای متصـل مـا را وارد چرخه‌هـای دیگری از این اکوسیستم هوشمند می‌کند.

شرکت خدمات ارتباطی ایرانسل نیز به‌ تازگی تفاهم‌نامه توسعه فناوری‌ها در حوزه مدیریت هوشمند ناوگان حمل‌و‌نقل و خودروهای خودران را منعقد نموده تا گامی جدی در مسیر نزدیک شدن به واقعیت فناوری‌های خودروهای هوشمند در ایران برداشته شود.

به‌منظور یافتن راهکاری جامع در رفع چالش‌های صنعت خودروسازی، می‌توانید از خدمات سامانه مدیریت هوشمند ناوگان ایرانسل بهره‌مند شوید.