مقدمه

تصادفات جاده‌ای، نهمین عامل مرگ‌ومیر در دنیاست و ۳/۲ درصد از مرگ‌ومیرها در سطح جهان را تشکیل می‌دهد. متاسفانه تاثیر انسانی و اقتصادی این تراژدی‌ها بسیار زیاد است. فقط کافی است کمی در مورد آن فکر کنیم. تصادفات یکی از بزرگترین مشکلات سلامت عمومی در جهان محسوب می‌شود و این در حالیست که بیشتر قربانیان جوان هستند و قبل از تصادف دارای سلامتی کامل بوده‌اند. تخمین‌ها حاکی از آن است که هر سال، بین ۱ تا ۳ درصد از تولید ناخالص ملی کشورها صرف مشکلات مربوط به تصادفات جاده‌ای می‌شود که بیشتر به دلیل هزینه درمان قربانیان و جایگزینی بهره‌وری از دست رفته به سبب از بین رفتن سرمایه‌های انسانی است.

بسیاری از دولت‌ها تلاش کرده‌اند اقدامات ایمنی را برای کاهش تصادفات ارائه دهند. کنترل نهایی سرعت وسایل نقلیه، افزایش کیفیت و تمرکز بر نحوه صدور و تمدید گواهینامه رانندگی، پایش وضعیت سلامت روانی و جسمانی راننده و استفاده از فناوری‌های نوین از جمله تجهیزات هوشمند و پیشرفته درون خودرویی، افزایش بهره‌وری پایگاه‌های امدادرسانی و توسعه زیرساخت‌های فناوری برای تعامل با حوادث جاده‌ای و بسیاری موارد دیگر از جمله اقداماتی است که برای کاهش تصادفات جاده‌ای انجام می‌شود. اما تمرکز بر تقویت زیرساخت‌های جاده‌ای از اهمیت بالاتری برخوردار است. اکنون کشورهای پیشرفته جهان با سرعت زیاد در حال تجهیز و پیاده‌سازی سیستم‌هایی هستند که مبتنی بر فناوری اینترنت اشیاء بوده و برای بهبود ایمنی جاده‌ها و کاهش تصادفات جاده‌ای به کار گرفته می‌شوند. به عنوان مثال، اتحادیه اروپا این رویکرد را با طراحی و پیاده‌سازی سیستمی بنام سامانه تماس اضطراری (e-call) شروع کرده است که به دلیل موفقیت‌های کسب شده از اجراء این سیستم ممکن است در نهایت به یک رویه رایج در سراسر جهان تبدیل شود. سیستم جامع تماس اضطراری (e-call) یک اقدام برای هماهنگی همه عوامل امدادرسانی و کمک سریع به رانندگان درگیر در یک تصادف در هر نقطه از اتحادیه اروپا است.

در صورت بروز یک تصادف جاده‌ای، خودرو مجهز شده به (e-call)، به‌طور خودکار و با استفاده از سنسورهای شناسایی تصادف و یک شماره مشخص (۱۱۲)، مختصات محل تصادف را به مراکز اورژانش و دیگر مراکز هماهنگ شده برای کمک‌رسانی ارسال می‌کند. در همان لحظه سازمان‌های امدادی مربوطه، اقدام به اعزام و خدمات‌رسانی به همان نقطه تصادف خواهند کرد. در این سیستم با استفاده از جمع‌آوری و پایش اطلاعات مرتبط اقدام به تهیه انواع گزارشات و تصمیم‌سازی‌هایی می‌نمایند که با استفاده از آن بتوان همه منابع و هزینه‌های موجود در تصادفات جاده‌ای را کاهش داد. کاهش زمان دسترسی خودروهای امدادی به محل حادثه، پایش نحوه امدادرسانی تیم امدادی اعزام شده و کنترل کیفیت کار آنها، بررسی رفتار راننده در هنگام رانندگی قبل از تصادف و … از دیگر امکاناتی است که با استفاده از سیستم جامع تماس اضطراری (e-call) می‌توان به آن دست یافت. در این طرح قرار است هرگونه تصادف از هر نقطه کشور با استفاده از استانداردهای فنی و سیستم های درون خودرو به صورت خودکار به مراکز تماس اضطراری متصل شود. این پروژه همچنین باید با همکاری تولید کنندگان اتومبیل، اتوبوس و کامیون و سایر ذی نفعان پشتیبانی شود.

سامانه تماس اضطراری چگونه کار می‌کند؟

سامانه تماس اضطراری e-Call سیستمی است که هنگام تصادف جاده ای یک پیام خودکار (که شامل محل دقیق تصادف است)، به نزدیکترین مرکز خدمات اضطراری PSAP (مرکز پاسخگویی برای ایمنی عمومی) ارسال می‌کند. داخل خودرو یک سیستم تماس اضطراری (در واقع یک تماس بی سیم به 112 است) قرار دارد. این سامانه پس از تصادف یا با فشار دادن یک دکمه بصورت دستی توسط سرنشینان وسیله نقلیه، یا به طور خودکار از طریق فعالسازی سنسورهای درون خودرو شروع به کار می‌کند. وقتی این سامانه فعال می‌شود، دستگاه e-Call داخل خودرو، یک تماس صوتی با نزدیکترین مرکز خدمات اضطراری PSAP (مرکز پاسخگویی برای ایمنی عمومی) برقرار و داده‌های مورد نیاز را به این مرکز ارسال می‌کند. این تماس صوتی، سرنشینان وسایل نقلیه را قادر می‌سازد با اپراتور آموزش دیده e-Call صحبت کنند. در همان زمان، حداقل مجموعه‌ای از داده‌ها (MSD) در حین تماس صوتی به اپراتور سامانه تماس اضطراری e-Call ارسال می‌شود. حداقل مجموعه داده‌ها شامل اطلاعات مربوط به حادثه از جمله زمان و مکان دقیق حادثه، اطلاعات شناسایی وسیله نقلیه و اطلاعات مربوط به خدماتی که قبلا مشتری (همان کاربری که خدمات تماس اضطراری را قبلا انتخاب کرده) است. همچنین اطلاع از اینکه e-Call بصورت دستی (توسط سرنشینان) یا اتوماتیک (توسط سنسورهای شناسایی تصادف) فعال شده است را نیز ارسال می‌نماید.