مکزیک، پیشرو در استفاده از اینترنت اشیا
هر سال حدود 500،000 زمین لرزه قابل تشخیص در سراسر جهان رخ می‌دهد اما خوشبختانه تنها تعداد کمی از آنها در مناطق پرجمعیت رخ می‌دهد که در غیر این صورت آمار تلفات زلزله چندین برابر می‌شد. نیوزیلند، شیلی و هائیتی در سال 2010 زمین لرزه‌های مهیبی را تجربه کردند که بیشتر خسارات مربوط به ریزش ساختمان‌هایی بود که ضریب امنیتی بسیار پایینی داشتند. با این حال در سپتامبر 2017 زمین لرزه‌ای به بزرگی ۷.۱ ریشتر در مکزیکوسیتی رخ داد و تنها حدود ۳۰۰ نفر قربانی گرفت.
مکزیک برای تقویت زیرساخت‌های اصلی خود و مقاوم‌سازی آنها در برابر زلزله در مسیری درست سرمایه‌گذاری کرده است. در حال حاضر اکثر ساختمان‌های حیاتی این کشور همچون بیمارستان‌ها با قوانین اصلاح شده ساختمان‌سازی در سال 2004 در مکزیکوسیتی مطابقت دارند و وجود بتن و فولاد در ساختار آنها باعث شده مقاوت بالایی در برابر زلزله داشته باشند.
تعدادی از آسمان خراش‌ها در امتداد خیابان معروف “رفورما” مکزیک در حال حاضر مجهز به دامپر (حباب) لرزه‌ای هستند. برج “Torre Mayor” دارای 98 دامپر لرزه‌ای بزرگ است که می‌تواند در برابر زلزله‌های شدید مقاومت کند. جالب این است ساکنین و کارمندان برج Torre Mayar اصلا متوجه زمین لرزه سال 2004 نشدند و ارتعاشات را بصورت خفیف هنگام اختلال در کارکرد آسانسور حس کرده‌اند! مکزیک کشوری زلزله‌خیز است؛ زیرا این کشور در امتداد “حلقه آتش” قرار دارد. این منطقه که در امتداد حوضه اقیانوس آرام قرار دارد ، تقریبا 90 درصد زمین لرزه‌های دنیا را به خود می‌بیند.”حلقه آتش” منطقه‌ای است در حوضه اقیانوس آرام که در آن شمار زیادی از زمین‌لرزه‌ها و فوران‌های آتشفشانی رخ می‌دهد. این حلقه در یک نعل اسب 40 هزار کیلومتری (25 هزار مایلی) با مجموعه‌ای از درازگودال‌ها، قوس‌های آتشفشانی و حرکات پوسته‌ای واقع شده است. حلقه آتش دارای 452 آتشفشان است و بیش از 75 درصد از آتشفشان‌های فعال و نهفته جهان را در خود جای داده است.
مکزیک سرمایه‌گذاری‌های کلانی برای تقویت زیرساخت‌های اصلی و تغییر قوانین ساخت‌وساز برای حفاظت از مدارس، بیمارستان‌ها و خانه‌ها با استانداردهای ایمنی بالاتر صورت داده است؛ اما اجرای استانداردهای ساخت و ساز و ایجاد فرهنگ آن در بین مردم مشکل به نظر می‌رسد. هنوز ساخت و سازهای غیراصولی در مکزیک رواج دارد و حدود 40 درصد از ساختمان‌ها بدون مجوز و مشارکت معماران حرفه‌ای ساخته شده‌اند.
با این حال دولت مکزیک برای مقاوم‌سازی ساختمان‌ها در برابر زلزله از سنسورهایی هوشمند استفاده کرده و با نصب سیستم‌های هشدار زلزله و امدادرسانی بر بستر اینترنت اشیا اقدامات مهمی را در همین راستا صورت داده است. در حال حاضر شبیه‌سازی زلزله به وسیله مرکز ملی پیشگیری (CENAPRED) به دفعات انجام می‌شود و “سیستم هشدار لرزه‌ای” و “مرکز ابزارهای لرزه‌ای و ثبت زلزله (CIRES)” راه‌اندازی شده‌اند.
سیستم‌های هوشمند هشدار دهنده زلزله
علاوه برآنچه گفته شد مکزیک به یکی از موثرترین سیستم‌های هشدار دهنده زلزله موسوم به “SASMEX” نیز مجهز شده است. SASMEX مخفف عبارت انگلیسی Seismic Alert System of Mexico به معنی “سیستم هشدار لرزه‌ای مکزیک” است. این سیستم بیش از 8200 سنسور لرزه‌ای دارد و بر روی فعال‌ترین گسل، جایی بین “خالیسکو”، “میچوآکان”، “گوئررو”، “اوآکساکا” و “مکزیکوسیتی” واقع شده است.
در یک بخش اساسی از این سیستم، سنسورها اولین لرزش زمین را تشخیص داده و شدت زمین لرزه را محاسبه می‌کند. اگر بزرگی زمین‌لرزه بیش از 5.5 ریشتر باشد، هشدار خطر بلافاصله برای مقامات محلی، دولتی و مراکز اورژانس در مناطق مستعد خطر ارسال می‌شود. پیام‌های هشدار از طریق آژیرها، رادیو و تلویزیون پخش می‌شوند، به همین دلیل ساکنین منطقه فرصت کافی دارند آماده شوند و جان خود را نجات دهند.
این سیستم کارآمد تاکنون به نجات جان بسیاری کمک کرده است.«لوئیس فیلیپو پوئنته» رئیس سازمان حفاظت شهری مکزیک، در این زمینه می‌گوید: در ماه آوریل 2014، زلزله‌ای با شدت 7.2 ریشتر در ساحل غربی مکزیک نزدیک به آکاپولکو رخ داد. هشدار در کمتر از 10 ثانیه به هفت شهر اصلی مکزیک که در معرض خطر قرار داشتند ارسال شد و پس از وقوع زلزله، هیچ گونه تلفاتی گزارش نشد.
اینترنت اشیا می‌تواند به پیش‌بینی زلزله کمک کند ؟
واقعیت آن است که زلزله بدون هیچ‌گونه هشدار قبلی رخ می‌دهد و از همین رو، یکی از دلخراش‌ترین بلایای طبیعی به شمار می‌رود.برای کاهش تلفات و خسارات ناشی از زلزله، می‌توان چند ثانیه پیش از وقوع زمین‌لرزه، به ساکنان منطقه هشدار داده و تدابیر ایمنی را به کار بست. در همین زمان کوتاه، فعالیت دستگاه‌های خطرآفرین در کارخانه‌ها متوقف می‌شود و ساکنان شهر سرپناه مناسبی پیدا می‌کنند. پرسش اساسی این است که آیا IoT یا اینترنت اشیا می‌توانند به پیش‌بینی زلزله کمک کنند یا خیر. حقیقت آن است که وقتی به فضای شهری می‌اندیشیم، مجموعه‌ای از ساختمان‌ها، پل‌ها، کابل‌های زیرزمینی، خطوط آب و فاضلاب، ترافیک، کیفیت هوا و … به ذهن‌مان می‌آید. روشن است که همه این بخش‌ها با یکدیگر ارتباط دارند و هنگامی که این ارتباطات را درک کنید، می‌توانید فرآیندهای امداد و نجات را به شکلی موثر مدیریت کنید.
یک ایده اساسی در پیش‌بینی زمین‌لرزه این است که از مناطق روی گسل، هشدارهایی را پیش از شروع لرزش‌ها ارسال کنند. دانشمندان شماری از علائم هشداردهنده، از جمله رفتار عجیب حیوانات، تغییر در واکنش‌های شیمیایی درون آب و الگوهای جریان الکتریکی در زمین را شناسایی کرده‌اند. اگر دستگاه‌های IoT اطلاعاتی را به کمک حسگرهای جاسازی‌شده در ساختمان‌ها، پل‌ها، ایستگاه‌های اتوبوس، چاله‌های زیرزمینی، دریاچه‌ها، جاده‌ها، کوه‌ها و… به‌دست آورند، می‌توان از آنها برای تحلیل شرایط و ایجاد آمادگی پیش از بحران استفاده کرد.
اگرچه این پیش‌بینی کامل نیست، اما به دانشمندان کمک می‌کند دلیل وقوع زمین‌لرزه‌ها را بفهمند و یافته‌های خود را در اختیار مدیران قرار دهند تا با آماده ساختن مردم و تدابیر ایمنی از خسارات و تلفات زلزله بکاهند.
بسیاری از زمین لرزه‌ها به اندازه‌ای ضعیف هستند که به راحتی حس نمی‌شوند؛ اما برخی از آنها فاجعه‌بار به شمار می‌آیند. با استفاده از سنسورهای هوشمند، مدیران شهری می‌توانند دستگاه‌های خطر آفرین را خاموش یا متوقف کنند. همچنین سنسورها می‌توانند با تعیین شدت زمین‌لرزه و اطلاعات مربوط به آن، ریزش ساختمان‌ها را نیز پیش‌بینی کنند.
شهر هوشمند ایرانسل متأسفانه کشور ما نیز یکی از زلزله‌خیزترین نقاط جهان با گسل‌های فراوان است، گسل‌ها حدود ۹۰ درصد از مساحت کشور را تشکیل می‌دهند و اکثر شهرها نیز بر روی گسل بنا شده‌اند. به همین دلیل ایجاد سیستم جامع برای هشدار پیش از وقوع زلزله و امدادرسانی پس از وقوع آن، در کشورمان امری ضروری است. امیدواریم با به‌کارگیری فناوری‌های نوین شهر هوشمند ایرانسل، ازجمله راهکارهای مبتنی بر اینترنت اشیا، در آینده شاهد کاهش تلفات ناشی از بلایای طبیعی در سراسر کشور عزیزمان باشیم.
منبع:
نظرات و پیشنهادات