امضای دیجیتال؛ کلید امنیت، اعتماد و اعتبار در دنیای دیجیتال

امضای دیجیتال چیست؟

امضای دیجیتال مانند مهروموم‌های قدیمی روی اسناد کاغذی عمل می‌کند؛ ابزاری برای تضمین اینکه محتوای سند دست‌نخورده باقی مانده و هویت امضاکننده تأیید شده است.

در واقع، امضای دیجیتال مثل اثر انگشت منحصربه‌فردی است که با استفاده از الگوریتم‌های رمزنگاری‌شده به اسناد الکترونیکی یا داده‌ها متصل می‌شود. این امضاها با بهره‌گیری از الگوریتم‌های ریاضی، مانند الگوریتم امضای دیجیتال(Digital Signature Algorithm)  ایجاد می‌شوند و با بررسی محتوای سند و هویت امضاکننده، ارتباطی امن میان این دو برقرار می‌کنند.

فرض کنید که شما قرار است یک سند پی‌دی‌اف (PDF) مثل قرارداد یا مدرک حقوقی را امضا کنید. در ابتدا محتوا را مطالعه می‌کنید، سپس آن را امضا می‌زنید و برای طرف مقابل ارسال می‌کنید. اما اگر در میانه راه، شخصی آن را رهگیری کرده و بدون اطلاع شما محتوا را تغییر دهد چه می‌شود؟ در این صورت، امضای شما زیر سندی جعلی قرار می‌گیرد که می‌تواند دردسرساز باشد.

از همین رو امضای دیجیتال برای موقعیت‌های جدی و حساس طراحی شده است؛ قراردادها، اسناد قانونی و هر مدرکی که حتی کوچک‌ترین تغییر در آن می‌تواند عواقب بزرگی داشته باشد. این امضاها نقش محافظ امنیتی دیجیتال را ایفا می‌کنند و با جلوگیری از جعل، تغییر و انکار، اطمینان می‌دهند سندی که ارسال کرده‌اید، دقیقاً همان سندی است که گیرنده دریافت می‌کند.

امضای دیجیتال چگونه کار می‌کند؟

برای استفاده از امضای دیجیتال، به یک جفت کلید رمزنگاری نیاز دارید؛ یک کلید خصوصی و یک کلید عمومی.
کلید خصوصی شما، یک راز محرمانه است که فقط خودتان به آن دسترسی دارید، اما کلید عمومی می‌تواند به‌صورت گسترده و نسبتاً آزادانه در اختیار دیگران قرار گیرد.

زمانی که می‌خواهید سندی را به‌صورت دیجیتال امضا کنید، از کلید خصوصی‌تان برای ایجاد یک امضا استفاده می‌کنید؛ امضایی که به‌طور رمزنگاری‌شده به محتوای سند متصل می‌شود و بدون در اختیار داشتن کلید خصوصی، جعل آن تقریباً غیرممکن است.

اما زمانی که گیرنده، سند امضاشده شما را دریافت می‌کند، با استفاده از کلید عمومی شما می‌تواند آن را رمزگشایی کرده و صحت اطلاعات را بررسی کند. این فرآیند دو نکته مهم را تأیید می‌کند:

• امضا معتبر است و با کلید خصوصی شما ایجاد شده، بنابراین هویت امضاکننده قابل تأیید است.
• محتوا از زمان امضا شدن تاکنون تغییری نکرده و بنابراین صحت و درستی داده‌ها حفظ شده است.

در این میان، یک فرآیند کلیدی دیگر نیز انجام می‌شود که به آن هش کردن (Hashing) می‌گویند. زمانی که سندی با امضای دیجیتال امضا می‌شود، محتوای آن به یک کد منحصربه‌فرد یا هش تبدیل می‌شود. این کد یک رشته از اعداد و حروف است که به‌صورت غیرقابل بازگشت، به محتوای سند متصل می‌شود. اگر حتی کوچک‌ترین تغییری در سند ایجاد شود، هش تغییر می‌کند و در نتیجه امضا دیگر معتبر نخواهد بود.

ترکیب رمزنگاری با کلید خصوصی و اعتبارسنجی با کلید عمومی، در کنار فرآیند هش کردن (Hashing)، سه ویژگی حیاتی برای امضای دیجیتال فراهم می‌کند:

• احراز هویت (Authentication)
• صحت و تغییرناپذیری داده (Data Integrity)
• عدم انکار (Non-repudiation)

به این ترتیب، امضای دیجیتال نه‌تنها از جعل و تغییر محتوا، بلکه از حملات رایج مانند دست‌کاری اسناد یا جعل هویت نیز جلوگیری می‌کند.

انواع گواهی‌های امضای دیجیتال کدام‌اند؟

گواهی‌های امضای دیجیتال بسته به سطح امنیت و کاربردشان، به سه دسته تقسیم می‌شوند:

• کلاس ۱

گواهی‌های کلاس ۱، ساده‌ترین نوع امضای دیجیتال هستند و صرفاً بر اساس ایمیل و نام کاربری تأیید می‌شوند. از آنجا که سطح امنیتی پایینی دارند، برای اسناد حقوقی و تجاری مناسب نیستند و بیشتر در محیط‌هایی با ریسک پایین مورد استفاده قرار می‌گیرند.

• کلاس ۲

این نوع گواهی بیشتر برای ارسال الکترونیکی اسناد مالیاتی، مانند اظهارنامه‌های مالیات بر درآمد و مالیات بر ارزش افزوده (VAT)، کاربرد دارد. امضای دیجیتال کلاس ۲، هویت امضاکننده را با استفاده از یک پایگاه داده از پیش‌تأیید شده تأیید می‌کند. این نوع امضا برای کسب‌وکارهایی مناسب است که ریسک نشت داده‌ها در آن‌ها در حد متوسط ارزیابی می‌شود.

• کلاس ۳

گواهی کلاس ۳ بالاترین سطح امنیت را ارائه می‌دهد. دریافت این گواهی نیازمند مراجعه حضوری فرد یا سازمان به یک مرجع صدور گواهی (CA) و تأیید هویت است. این نوع امضای دیجیتال در مواردی مانند مناقصه‌های الکترونیکی (e-tendering)، مزایده‌ها (e-auctions)، صدور بلیت‌های دیجیتال (e-ticketing)، ثبت اسناد در دادگاه و سایر حوزه‌هایی که در آن‌ها امنیت اطلاعات حیاتی است، کاربرد دارد.

تفاوت امضای دیجیتال با امضای الکترونیکی چیست؟

در نگاه اول، ممکن است امضای دیجیتال و امضای الکترونیکی مشابه به نظر برسند، اما در واقع تفاوت‌های مهمی بین این دو وجود دارد.

امضای الکترونیکی اصطلاحی کلی است که به هر نوع روش الکترونیکی برای امضا کردن اسناد اشاره دارد. از کلیک کردن روی گزینه «موافقت می‌کنم» گرفته تا کشیدن امضا با ماوس یا بارگذاری تصویر امضا، همه این موارد زیرمجموعه امضای الکترونیکی محسوب می‌شوند.

این نوع امضا بیشتر برای نشان دادن قصد تأیید یا موافقت به‌کار می‌رود، اما از نظر امنیتی، سطح بالایی ندارد و به راحتی قابل جعل یا تغییر است.

در مقابل، امضای دیجیتال مبتنی‌بر عملیات رمزنگاری پیشرفته است که به‌صورت امن و غیرقابل جعل، هویت امضاکننده را به محتوای سند متصل می‌کند.

فرآیند ایجاد امضای دیجیتال شامل مراحل زیر است:

۱.محتوای سند ابتدا به یک هش (Hash) یا کد منحصربه‌فرد تبدیل می‌شود.

۲.این کد هش با استفاده از کلید خصوصی امضاکننده رمزنگاری می‌شود.

۳. هنگام بررسی، گیرنده با کلید عمومی امضاکننده، امضا را رمزگشایی کرده و هش به‌دست‌آمده را با هش جدید محاسبه‌شده از سند فعلی مقایسه می‌کند.

جالب است بدانید بسیاری از نرم‌افزارهای امضای الکترونیکی معتبر، امضای دیجیتال را به‌عنوان یک قابلیت امنیتی پیش‌فرض در پشت‌صحنه به کار می‌گیرند. با این حال، هر امضای الکترونیکی لزوماً یک امضای دیجیتال نیست، چرا که همه آن‌ها از رمزنگاری پیشرفته، هش‌کردن و محافظت در برابر جعل و سرقت پشتیبانی نمی‌کنند.

بنابراین، هرچند هر دو نوع امضا در فضای دیجیتال استفاده می‌شوند، اما امضای دیجیتال با بهره‌گیری از الگوریتم‌های رمزنگاری و تکنیک‌های ریاضی پیشرفته، امنیت و اعتبار حقوقی اسناد را در فضای دیجیتال تضمین می‌کند.

امضای دیجیتال چه مزایایی دارد؟

امضای دیجیتال مزایای گسترده‌ای را برای سازمان‌ها، نهادهای حقوقی و کسب‌وکارهای مدرن فراهم می‌کند. در ادامه به مهم‌ترین مزایای این فناوری اشاره می‌کنیم:

• امنیت بالا

امنیت، مهم‌ترین ویژگی امضای دیجیتال است. این فناوری تضمین می‌کند که سند قانونی پس از امضا دچار هیچ‌گونه تغییر یا دست‌کاری نشده و امضاکننده آن معتبر است. ویژگی‌های امنیتی شامل موارد زیر است:

• رمزنگاری نامتقارن (Asymmetric Cryptography): این فناوری بر اساس الگوریتم کلید عمومی عمل می‌کند که شامل رمزگذاری و احراز هویت با استفاده از کلید خصوصی و کلید عمومی است.
• کدهای شناسایی شخصی (PIN): این روش‌ها برای احراز هویت امضاکننده و تأیید امضا به‌کار می‌روند. معمول‌ترین روش‌ها شامل ایمیل، نام کاربری و رمز عبور هستند.
• بررسی مجموع داده‌ها (Checksum): این مفهوم یک رشته طولانی از حروف و اعداد است که برای تشخیص اصالت داده‌های انتقال‌یافته استفاده می‌شود. این مقدار از اجرای تابع هش رمزنگاری روی داده تولید می‌شود. مقدار چکسام اصلی با مقدار چکسام فایل دریافتی مقایسه می‌شود تا هرگونه خطا یا تغییر شناسایی شود. به زبان ساده می‌توان گفت که چکسام ‌نوعی اثر انگشت داده است.
• کنترل خطای چرخه‌ای (CRC): نوعی چکسام است که به‌عنوان کد تشخیص خطا در شبکه‌های دیجیتال و دستگاه‌های ذخیره‌سازی استفاده می‌شود و تغییرات احتمالی در داده‌های خام را شناسایی می‌کند.
• اعتبارسنجی توسط مرجع صدور گواهی (CA): مراجع صدور گواهی امضای دیجیتال را صادر و به‌عنوان یک طرف ثالث قابل اعتماد عمل می‌کنند. آن‌ها مسئول پذیرش، تأیید، صدور و نگهداری گواهی‌های امضا هستند. استفاده از CAها مانع از صدور گواهی‌های جعلی می‌شود.
• ارائه‌دهنده خدمات اعتماد (TSP): این فرد یا نهاد حقوقی به نمایندگی از شرکت، امضای دیجیتال را اعتبارسنجی کرده و گزارش‌های تأیید امضا را ارائه می‌دهد.

بیشتر بخوانید:

امنیت سایبری در عصر دیجیتال: محافظت از داده‌ها در دنیای آنلاین

• ثبت زمان دقیق

با ثبت تاریخ و ساعت امضا، می‌توان از زمان دقیق انجام عملیات اطمینان حاصل کرد. این ویژگی در مواردی مانند معاملات بورسی یا پرونده‌های قضایی که زمان اهمیت حیاتی دارد، بسیار کاربردی است.

• پذیرش جهانی و قانونی بودن

زیرساخت کلید عمومی (PKI) به‌عنوان استاندارد جهانی، تضمین می‌کند که کلیدهای رمزنگاری‌شده به‌درستی تولید و به‌صورت ایمن ذخیره شوند. با گسترش کاربرد امضای دیجیتال در سطح بین‌المللی، تعداد بیشتری از کشورها آن را از نظر حقوقی الزام‌آور و معتبر تلقی می‌کنند.

• صرفه‌جویی در زمان

فرآیندهای سنتی مانند چاپ، امضا، ارسال و بایگانی اسناد فیزیکی زمان‌بر هستند. امضای دیجیتال این فرآیندها را دیجیتالی و فوری کرده و امکان امضا و تبادل سریع اسناد را فراهم می‌کند.

• کاهش هزینه‌ها

با حذف کاغذ و کاهش نیاز به منابع فیزیکی، نیروی انسانی، زمان و فضای اداری، سازمان‌ها می‌توانند هزینه‌های خود را به‌طور قابل‌توجهی کاهش دهند. همچنین امضای دیجیتال راهکاری برای حرکت به‌سوی محیطی بدون کاغذ است.

• آثار مثبت زیست‌محیطی

کاهش مصرف کاغذ به‌معنای کاهش پسماند و ردپای کربنی ناشی از تولید و حمل‌ونقل اسناد فیزیکی است و استفاده از امضای دیجیتال، رویکردی سازگار با محیط‌زیست به‌شمار می‌رود.

• قابلیت ردیابی و پیگیری

امضای دیجیتال یک مسیر شفاف برای ممیزی (Audit Trail) فراهم می‌کند. با ثبت خودکار تمام مراحل در بستر دیجیتال، خطای انسانی به حداقل می‌رسد و نگهداری سوابق داخلی برای سازمان‌ها ساده‌تر و مطمئن‌تر می‌شود.

مدل امنیتی CIA و نقش امضای دیجیتال در حفظ صحت و تغییرناپذیری داده‌ها چیست؟

در دنیای امنیت سایبری، مدل معروف CIA سه اصل کلیدی را در بر می‌گیرد که عبارت‌اند از محرمانگی (Confidentiality)، یکپارچگی و تغییرناپذیری (Integrity) و دسترس‌پذیری (Availability).

در این بخش، تمرکز ما بر روی حرف “I” یا یکپارچگی و تغییرناپذیری اطلاعات است که به‌معنای حفظ صحت و دست‌نخوردگی داده‌ها در طول ذخیره‌سازی، پردازش یا انتقال آن‌هاست.

اینجاست که امضای دیجیتال نقش حیاتی پیدا می‌کند. امضای دیجیتال پیوندی رمزنگاری‌شده بین محتوای سند و هویت امضاکننده ایجاد می‌کند که سه هدف کلیدی را محقق می‌سازد:

• احراز هویت (Authentication): هویت امضاکننده تأیید می‌شود و امکان انکار آن از بین می‌رود.
• حفظ صحت و تغییرناپذیری داده (Data Integrity): هرگونه جعل یا تغییر غیرمجاز در سند امضاشده قابل شناسایی خواهد بود.
• عدم انکار (Non-repudiation): امضاکننده نمی‌تواند امضای خود را انکار یا رد کند.

در صنایع حساسی مانند مالی، حقوقی، دولتی و سلامت، سطح بالایی از یکپارچگی برای اسنادی مانند قراردادها، تراکنش‌ها، سوابق بیماران یا داده‌های حساس الزامی است. در چنین فضاهایی، امضای دیجیتال مانند یک مُهر دیجیتالی ضد‌جعل عمل می‌کند که امکان تشخیص هرگونه تغییر در سند را فراهم می‌سازد.

به‌طور خلاصه، اگر حفظ صحت و تغییرناپذیری داده بخشی از استراتژی امنیت سایبری سازمان شماست، استفاده از امضای دیجیتال نه یک انتخاب، بلکه یک ضرورت است.

بیشتر بخوانید:

۱۰ تهدید امنیت سایبری که در سال ۲۰۲۵ باید مراقب آن‌ها باشید!

امضای دیجیتال با کدام ریسک‌های امنیتی مقابله می‌کند؟

امضای دیجیتال یکی از لایه‌های مؤثر امنیت سایبری به حساب می‌آید. اما آیا برای همه کسب‌وکارها ضروری است؟
پاسخ این سؤال بستگی به میزان ریسک‌هایی دارد که سازمان شما با آن‌ها مواجه است. در واقع باید بررسی کنید کدام دارایی‌های سازمانی برای شما درآمدزا هستند و چه تهدیداتی آن‌ها را هدف گرفته‌اند.

در ادامه به چند مورد از ریسک‌های کلیدی که امضای دیجیتال می‌تواند به کاهش آن‌ها کمک کند می‌پردازیم:

۱. اطمینان از اعتبار و جلوگیری از انکار امضا

در معاملات میان افراد حقیقی یا شرکای تجاری، همیشه این احتمال وجود دارد که یکی از طرفین امضای سند را انکار کند. امضای دیجیتال در این شرایط نقش «شاهد دیجیتالی» را ایفا می‌کند و جلوی بحث‌های بی‌پایان بر سر اینکه «چه کسی امضا کرده» را می‌گیرد.

۲.ریسک تغییر یا جعل غیرمجاز اطلاعات

در برخی حملات مانند حملات مرد میانی (Man-in-the-middle) ممکن است سند پس از امضا تغییر داده شده یا امضا جعل شود. با استفاده از امضای دیجیتال، هرگونه دست‌کاری و جعل پس از امضا قابل شناسایی خواهد بود و یکپارچگی داده حفظ می‌شود.

۳.نیاز به مدارک قابل استناد و قانونی در آینده

برخی توافق‌نامه‌ها یا سوابق ممکن است سال‌ها بعد، در جریان حسابرسی یا اختلافات قانونی بررسی شوند. امضای دیجیتال تضمین می‌کند که سند از زمان امضا شدن تغییری نکرده و هویت امضاکننده به‌طور دقیق قابل اثبات است.

۴.چالش‌های مربوط به پایبندی به مقررات و قوانین

در صنایعی مانند مالی، سلامت و دولت، قوانین سخت‌گیرانه‌ای در مورد امضای الکترونیکی و اعتبار اسناد وجود دارد. امضای دیجیتال به سازمان‌ها کمک می‌کند تا الزامات قانونی را رعایت کرده و از جریمه‌ها یا تبعات حقوقی جلوگیری کنند.

در نهایت، امضای دیجیتال راهکاری واحد و جهان‌شمول نیست، اما نقطه شروعی ساده، قابل‌دسترس و کم‌هزینه برای تقویت استراتژی امنیت سایبری سازمان شماست. با در نظر گرفتن ریسک‌هایی مانند انکار، جعل، نیازهای آتی، الزامات قانونی و سرقت هویت، می‌توانید تصمیمی آگاهانه بگیرید که آیا امضای دیجیتال همان ابزار امنیتی است که سازمان شما به آن نیاز دارد یا خیر.

بیشتر بخوانید:

تمام آن‌چه که باید درباره تامین امنیت اطلاعات در صنعت بیمه بدانیم!

امضای دیجیتال در کدام صنایع کاربرد بیشتری دارد؟

در برخی صنایع، صحت و تغییرناپذیری اطلاعات نه‌تنها مهم، بلکه حیاتی است و هرگونه تغییر یا دست‌کاری در داده‌ها می‌تواند پیامدهای جدی و حتی جبران‌ناپذیری داشته باشد. در این بخش، نگاهی داریم به صنایعی که بیشترین نیاز را به امضای دیجیتال دارند؛ صنایعی که اعتبار، دقت و امنیت اسناد در آن‌ها حرف اول را می‌زند.

• مؤسسات مالی

بانک‌ها، شرکت‌های سرمایه‌گذاری و شرکت‌های بیمه با پول، قراردادها و اسناد بسیار حساسی سروکار دارند.
کوچک‌ترین تغییر در یک سند می‌تواند منجر به هرج‌ومرج مالی شود. از این رو، امضای دیجیتال با تضمین عدم جعل و دست‌کاری در تراکنش‌ها و توافقات، از سرمایه‌ شما محافظت می‌کند و امنیت مبادلات مالی را افزایش می‌دهد.

• خدمات حقوقی

قراردادها، اسناد قضایی و توافق‌نامه‌های رسمی پایه‌های دنیای حقوق هستند؛ دنیایی که دقت و صحت محتوا در آن حیاتی است. با استفاده از امضای دیجیتال، می‌توان اطمینان یافت که هیچ‌گونه دست‌کاری در اسناد حقوقی صورت نگرفته و از بروز اختلافات و دعاوی قانونی جلوگیری کرد.

• سازمان‌های دولتی

دولت‌ها طیف وسیعی از اطلاعات محرمانه را مدیریت می‌کنند؛ از پرونده‌های شهروندان گرفته تا اسناد حساس مربوط به امنیت ملی. امضای دیجیتال در این حوزه، به‌عنوان لایه‌ای حیاتی از امنیت عمل کرده و با حفاظت از داده‌های حساس، اعتماد عمومی را نیز تقویت می‌کند.

• صنعت پزشکی و سلامت

پرونده‌های پزشکی و اطلاعات مربوط به درمان بیماران جزو حساس‌ترین داده‌ها در حوزه سلامت هستند و هرگونه تغییر در نسخه دارویی یا سوابق پزشکی می‌تواند به تشخیص اشتباه یا درمان نامناسب منجر شود. از این رو امضای دیجیتال تضمین می‌کند که اطلاعات بالینی بدون دست‌کاری باقی مانده و تصمیم‌های درمانی بر پایه داده‌های دقیق و معتبر انجام می‌شود و این یعنی نجات جان بیماران.

• صنایع تولیدی

شرکت‌های تولیدی از امضای دیجیتال برای تسریع فرآیندهایی مانند طراحی محصول، کنترل کیفیت، بهبود تولید، بازاریابی و فروش استفاده می‌کنند. در این حوزه، استفاده از امضای دیجیتال تحت نظارت استانداردهای ISO و گواهی تولید دیجیتال مؤسسه ملی استاندارد و فناوری (NIST) قرار دارد.

• رمزارزها

بیت‌کوین و دیگر رمزارزها از امضای دیجیتال برای تأیید اعتبار بلاک‌چین استفاده می‌کنند. همچنین امضاهای دیجیتال برای مدیریت داده‌های تراکنش و اثبات مالکیت کاربران بر رمزارزها و مشارکت آن‌ها در تراکنش‌ها کاربرد دارد.

بیشتر بخوانید:

تکنولوژی بلاک‌چین؛ آینده امنیت و اعتماد در دنیای دیجیتال

• توکن‌های غیرقابل تعویض (NFT)

در دارایی‌های دیجیتال مانند آثار هنری، موسیقی و ویدئو، امضای دیجیتال برای تأمین امنیت و ردیابی توکن‌ها در بلاک‌چین مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در این صنایع، امضای دیجیتال نه‌تنها یک ابزار، بلکه یک ضرورت برای تضمین امنیت، شفافیت و اعتماد است. اگر سازمان شما هم در یکی از این حوزه‌ها فعالیت می‌کند، حالا زمان آن است که این فناوری را به بخشی جدایی‌ناپذیر از استراتژی امنیت اطلاعات خود تبدیل کنید.

امضای دیجیتال چگونه از سازمان شما محافظت می‌کند؟

اگر اسناد حساس، قراردادها یا توافق‌نامه‌ها بخش مهمی از عملیات روزانه سازمان شما را تشکیل می‌دهند، باید مطمئن باشید که محتوای این اسناد در برابر دسترسی افراد غیرمجاز و دست‌کاری احتمالی کاملاً ایمن هستند. اینجا جایی است که امضای دیجیتال وارد میدان می‌شود و سطح امنیت اطلاعات شما را ارتقا می‌دهد.

• محافظت از اصالت داده‌ها

امضای دیجیتال نوعی «اثر انگشت غیرقابل جعل» ایجاد می‌کند که به محتوای سند یا قرارداد متصل است.
با این امضا، هرگونه دست‌کاری یا تغییر در سند بلافاصله شناسایی شده و از بروز جعل، تقلب و دست‌کاری اطلاعات جلوگیری می‌شود.

یکی از نمونه‌های مهم در این زمینه، حمله سایبری معروف SolarWinds در سال ۲۰۲۰ بود. در این حمله، بیش از ۱۸ هزار سیستم در سراسر دنیا آلوده شدند، چون کدهای مخرب پیش از مرحله امضای دیجیتال به نرم‌افزار وارد شده بودند.

این اتفاق به‌خوبی نشان داد که فرآیند امضای دیجیتال، به‌ویژه در مورد امضای کد، باید با دقت بالا و در چند مرحله انجام شود. هر نسخه از کد باید توسط توسعه‌دهنده امضا شده و در زمان ساخت محصول، همه امضاها به‌طور دقیق بررسی و اعتبارسنجی شوند تا اصالت و امنیت محصول نهایی تضمین شود.

• رعایت الزامات قانونی

در بسیاری از حوزه‌ها مانند مالی، سلامت، دولت و حقوق، مقرراتی وجود دارد که استفاده از امضای الکترونیکی امن را الزامی می‌کند. امضای دیجیتال به سازمان‌ها کمک می‌کند تا این قوانین و استانداردهای الزامی را به‌درستی رعایت کنند.

• احراز هویت اسناد و جلوگیری از انکار امضا

امضای دیجیتال نه‌تنها هویت امضاکننده را تأیید می‌کند، بلکه امکان انکار امضا را نیز از بین می‌برد.
این یعنی طرف امضاکننده نمی‌تواند بعداً ادعا کند سند را امضا نکرده و این ویژگی، اعتماد و پاسخگویی را در سطح سازمانی تضمین می‌کند.

در نهایت، امنیت امضای دیجیتال به میزان امنیت کلید خصوصی شما بستگی دارد. تا زمانی که این کلید فقط در اختیار شخص امضاکننده باشد، هیچ‌کس، حتی مدیر شما هم نمی‌تواند امضای دیجیتال شما را جعل کرده یا به‌جای شما اقدام کند.

بیشتر بخوانید:

نکات کلیدی در رابطه با امنیت داده در کسب‌وکارهای دیجیتال!

بزرگ‌ترین چالش‌ها در پیاده‌سازی امضای دیجیتال چیست؟

امضای دیجیتال یک راهکار قدرتمند برای افزایش امنیت سایبری است، اما حتی بهترین ابزارها هم چالش‌هایی دارند. در ادامه به مهم‌ترین چالش‌هایی که ممکن است هنگام پیاده‌سازی امضای دیجیتال با آن‌ها مواجه شوید و راهکارهای پیشنهادی برای رفع آن‌ها می‌پردازیم:

• آموزش کارکنان و یکپارچه‌سازی امضای دیجیتال در فرآیندهای کاری

اکثر کاربران با مفاهیم کلید عمومی و خصوصی آشنا نیستند و درک عملکرد امضای دیجیتال برایشان دشوار است. برخی کارکنان نیز ممکن است به سرعت ارزش استفاده از امضای دیجیتال را درک نکنند که این مسئله باعث مقاومت و عدم همکاری می‌شود.

راهکار:
آموزش مؤثر و ساده کلید موفقیت است. بنابراین در سرمایه‌گذاری برای تهیه محتوای آموزشی شفاف و کاربردی که مزایا و عملکرد امضای دیجیتال را به تیم توضیح دهد، شک نکنید.

• انتخاب نرم‌افزار مناسب و جلوگیری از مشکلات سیستم سنتی

مدیریت کلیدها به صورت دستی می‌تواند خسته‌کننده و مستعد خطا باشد. نرم‌افزارهای رایگان ممکن است جذاب به نظر برسند اما معمولاً نرم‌افزارهای پولی با امکانات بهتر و تجربه کاربری ساده‌تر، در درازمدت صرفه‌جویی در وقت و هزینه را به همراه دارند.

راهکار:
با توجه به اندازه و نیازهای سازمان، نرم‌افزار مناسب را انتخاب کنید. برای تیم‌های بزرگ، نرم‌افزارهای کاربرپسند و پولی می‌توانند روند کار را ساده و کارآمد کنند.

• پیاده‌سازی فرآیندهای کاری کارآمد

فهمیدن نحوه استفاده از امضای دیجیتال کافی نیست؛ باید آن را به بخشی از روند کاری روزمره تبدیل کرد.

راهکار:
سیاست‌ها و دستورالعمل‌های روشن درباره زمان و چگونگی استفاده از امضای دیجیتال را با تمرکز بر آموزش و مزایای مدیریت امن اسناد، تدوین و به آرامی اجرا کنید.

• پیاده‌سازی با منابع محدود

اجرای هر سیستم جدید امنیت سایبری، نیازمند زمان و بودجه است و کسب‌وکارهای کوچک ممکن است به‌دلیل هزینه یا پیچیدگی، در اجرای آن مردد باشند.

راهکار:
نرم‌افزارهای امضای دیجیتال معمولاً مقرون‌به‌صرفه و قابل توسعه هستند و هزینه پیاده‌سازی این راهکارها در مقایسه با ریسک‌های ناشی از نگهداری اسناد بدون امنیت کافی، منطقی و توجیه‌پذیر است.

• در میان گذاشتن استانداردهای رمزنگاری با شرکا و تأمین‌کنندگان

شاید سازمان شما از امضای دیجیتال استفاده کند، اما شرکا یا تأمین‌کنندگان‌تان این تکنولوژی را نپذیرند یا ندانند چگونه با آن کار کنند. ممکن است آن‌ها بپرسند: «چطور باید سند رمزگذاری شده را باز کنیم؟»

راهکار:
ارتباط شفاف و از پیش تعیین‌شده، کلید حل این مسئله است. پیش از ارسال اسناد امضاشده دیجیتال، موضوع استفاده از امضای دیجیتال را با شرکای خود مطرح کرده و به‌صورت دقیق، استانداردهای رمزنگاری و نیازمندی‌های نرم‌افزاری احتمالی را برای آن‌ها توضیح دهید. این رویکرد پیشگیرانه می‌تواند در آینده زمان زیادی برای شما ذخیره کرده و از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری کند.

در نهایت، با وجود آنکه این چالش‌ها نیازمند برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری هستند، اما مزایای بلندمدت آن‌ها مانند افزایش صحت و یکپارچگی داده‌ها، امنیت و بهبود بهره‌وری، امضای دیجیتال را به گزینه‌ای ارزشمند برای سازمان‌هایی تبدیل می‌کند که با اطلاعات حساس یا تراکنش‌های مهم سروکار دارند.

کلام آخر

با رشد روزافزون فرآیندهای دیجیتال در سازمان‌ها، اهمیت امنیت و اعتبار اسناد امضاشده بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود. امضای دیجیتال، به‌عنوان یکی از ارکان اصلی احراز هویت و حفاظت از یکپارچگی اسناد، نقشی کلیدی در تسهیل فرآیندهای حقوقی، مالی و اداری ایفا می‌کند. استفاده از فناوری‌هایی مانند رمزنگاری نامتقارن و اعتبارسنجی توسط مراجع معتبر، این امکان را فراهم می‌کند که اعتماد در فضای دیجیتال به‌شیوه‌ای امن و اثربخش برقرار شود.

در همین راستا، سرویس یلونام ایرانسل به‌عنوان یکی از راهکارهای سازمانی این اپراتور، بستری امن برای مدیریت هویت دیجیتال و ارائه امضای دیجیتال فراهم کرده است. این سرویس می‌تواند نقطه شروعی برای تحول دیجیتال در سازمان‌ها باشد و مسیر انجام مکاتبات رسمی و عقد قراردادهای الکترونیکی را هموارتر کند.

برای آشنایی بیشتر با سرویس یلونام و سایر خدمات و محصولات راهکارهای سازمانی ایرانسل، کد کوتاه دستوری ستاره سه مربع (#۳*) را شماره‌گیری کنید یا از طریق ایمیل EB@mtnirancell.ir از کارشناسان ما مشاوره بگیرید.

منبع:

https://www.dataguard.com/blog/what-is-a-digital-signature-and-how-it-can-secure-your-business/#content

https://www.techtarget.com/searchsecurity/definition/digital-signature