۲۵ آذر ۱۴۰۴
ترندهای صنعت تلکام؛ ۷ نیروی نوظهور که نسل بعدی شبکههای موبایل را میسازند!
آنچه باید درباره مهمترین ترندهای صنعت تلکام در سالهای آینده بدانید!
وقتی از آینده ارتباطات صحبت میکنیم، دیگر فقط درباره سرعت بیشتر یا آنتندهی بهتر حرف نمیزنیم؛ امروز موضوع اصلی این است که شبکهها چقدر میتوانند فکر کنند، یاد بگیرند و با محیط اطرافشان هماهنگ شوند.
تحولاتی که در سالهای اخیر در معماری شبکه، هوش مصنوعی و زیرساختهای ابری رخ داده، شبکههای موبایل را از یک فناوری پشتصحنه به یک نیروی محرک در قلب نوآوری دیجیتال تبدیل کرده است. معماریهای افقی (Horizontal Architecture) و APIهای استاندارد، این امکان را فراهم کردهاند که خدمات جدید با سرعت بیشتری شکل بگیرند و اپراتورها نقش فعالتری در تجربه دیجیتال کاربران ایفا کنند.
در همین حال، موج بعدی از ترندهای صنعت تلکام، از هوش مصنوعیهای عامل و شبکههای حسگر تا رایانش کوانتومی و پیشرفتهای نوری و بیسیم، در حال بازتعریف توانایی شبکهها هستند. شبکههای نسل جدید تنها به انتقال داده محدود نیستند؛ بلکه محیط را میسنجند، مسیر ارتباطی را در لحظه بازتنظیم کرده و توان پردازشی را دقیقاً به نقطهای منتقل میکنند که بیشترین نیاز وجود دارد.
این تحول، شبکههای موبایل را به زیرساختی هوشمند، مقاوم و چندمنظوره تبدیل میکند که میتواند به نیازهای کاربران، سازمانها و دولتها به صورت همزمان پاسخ دهد. در ادامه، مهمترین روندهایی را بررسی میکنیم که مسیر شکلگیری نسل آینده ارتباطات جهانی را مشخص میکنند.
۳ مگاترند شکلدهنده آینده صنعت تلکام
سه مگاترند برقرسانی (Electrification)، خودکارسازی (Automation) و دیجیتالیسازی (Digitalization) امروز مسیر تحول فناوری را شکل میدهند و تقریباً همه صنایع، از لجستیک و تولید تا سلامت و شهرهای هوشمند را تحتتأثیر قرار دادهاند. وجه مشترک این سه روند، اتکا به فناوریهای موبایل، رایانش ابری و هوش مصنوعی برای ساخت یک زیرساخت دیجیتال مقیاسپذیر است.
برقرسانی برای مدیریت شبکههای انرژی توزیعشده و تضمین واکنش لحظهای، به اتصالی بسیار قابلاعتماد و کمتأخیر نیاز دارد. خودکارسازی نیز در حوزههایی مثل تولید و لجستیک تنها زمانی کارآمد است که ارتباطات پرسرعت و دقیق، تعاملات ماشینبهماشین و تصمیمگیری خودکار را بدون وقفه پشتیبانی کنند. همزمان با این تحولات، دیجیتالیسازی که فرآیندها را از حالت سنتی به شکل دیجیتال منتقل میکند، نیازمند زیرساخت داده قابل توسعه، ارتباط پایدار با فضای ابری و استفاده از راهکارهای هوش مصنوعی سازگار با محیط است.
در این میان، فناوری موبایل نقش ستون اتصالدهنده این سه روند را بر عهده دارد. موبایل با ایجاد جریان امن و کارآمد داده، دنیای فیزیکی و دیجیتال را به هم متصل میکند. بدون این اتصال، کارخانههای هوشمند، لجستیک خودکار و خدمات عمومی شخصیسازیشده امکان شکلگیری نداشتند. همین نقش اساسی، جایگاه فناوری موبایل را در مسیر ترندهای صنعت تلکام بیش از هر زمان دیگری برجسته کرده است.
گسترش تحول دیجیتال با نوآوریهای موبایلی
اتصال موبایلی فقط نقش پشتیبانی در تحول دیجیتال را ندارد؛ بلکه آن را در مقیاس وسیع امکانپذیر میسازد. شبکههای موبایل با ارائه سرعت پاسخگویی بالا، پوشش گسترده و قابلیت برنامهپذیری، زمینه استفاده کامل از توان ابر و هوش مصنوعی را فراهم میکنند. به همین خاطر، شبکههای موبایل تنها برای اپراتورها ارزشآفرین نیستند؛ بلکه کسبوکارها، نهادهای دولتی و مردم هم از آن سود میبرند.
برای نمونه، یک شرکت بزرگ لجستیک را تصور کنید که قصد دارد سیستم نگهداری پیشبینانه مبتنیبر هوش مصنوعی را در ناوگان خود اجرا کند. این سیستم برای ارائه تحلیل دقیق، نیاز دارد دادههای لحظهای خودروها از طریق شبکه موبایل ارسال شود، در ابر مورد پردازش قرار گیرد و نتیجه آن فوراً به تیمهای فنی بازگردد.
این مثال نشان میدهد که نوآوریهای اینچنینی تنها با تکیه بر شبکههای موبایل مقیاسپذیر، پرسرعت و واکنشپذیر قابل تحقق هستند.
ترندهای کلیدی صنعت تلکام
در ادامه، به مهمترین ترندهای صنعت تلکام میپردازیم؛ روندهایی که با ترکیب هوش مصنوعی، معماریهای نوین شبکه، فناوریهای نوری و کوانتومی و حتی اتصال فضایی، مسیر تحول شبکههای موبایل را تعیین میکنند. این ترندها نشان میدهند که شبکههای آینده نهتنها سریعتر و پایدارتر خواهند بود، بلکه توانایی درک محیط، تصمیمگیری و واکنش هوشمندانه را نیز خواهند داشت.
۱. عاملهای هوش مصنوعی در شبکه و تلکام
هوش مصنوعی عامل (Agentic AI) یکی از مهمترین ترندهای صنعت تلکام است که نگاه ما به شبکهها و نحوه مدیریت آنها را دگرگون میکند. نسل جدید هوش مصنوعی دیگر فقط یک چتبات نیست، بلکه مجموعهای از عاملهای هوشمند است که محیط را در لحظه تحلیل میکنند، تصمیم میگیرند و برای رسیدن به اهداف پیچیده وارد عمل میشوند. برخلاف مدلهای قبلی هوش مصنوعی، این عاملها از تعاملات خود یاد میگیرند، با شرایط عملیاتی سازگار میشوند و حتی با عاملهای دیگر همکاری میکنند تا نتایج دقیقتر و پیشرفتهتری رقم بزنند.
در صنعت تلکام، هوش مصنوعی عامل، مسیر حرکت شبکهها را به سمت خودکارسازی عمیق، خودترمیمی و بهینهسازی لحظهای پیش میبرد. با جاسازی این عاملها در معماری شبکه، اپراتورها میتوانند اختلالها را قبل از وقوع پیشبینی کرده، ترافیک را در لحظه مدیریت کنند و تجربهای کاملاً شخصیسازیشده و واکنشپذیر به کاربران ارائه دهند. همین ویژگیها باعث میشود شبکهها از یک سیستم صرفاً ارتباطی، به پلتفرمهایی هوشمند با قابلیت شناخت و خودمختاری تبدیل شوند.
از سوی دیگر، CSPها یا ارائهدهندگان خدمات ارتباطی، جایگاه منحصربهفردی برای پشتیبانی از این موج جدید دارند؛ زیرا میتوانند تأخیر بسیار پایین، امنیت بالا و حاکمیت داده را فراهم کنند. این تواناییها زمینه را برای ایجاد یک زنجیره ارزش مبتنیبر هوش مصنوعی فراهم میکند؛ جایی که کسبوکارها و توسعهدهندگان میتوانند عاملهای خود را روی زیرساخت لبهای مشترک مستقر کرده، دادهها را انتقال دهند و حتی بهصورت خودکار درباره توافقنامههای سطح خدمت (SLA) تصمیمگیری کنند.
در آیندهای نزدیک، بازارهای هوش مصنوعی پدید خواهند آمد؛ پلتفرمهایی که برای هر عامل هوش مصنوعی یک هویت قابلاعتماد تعریف کرده و ارتباطات امن میان آنها را مدیریت میکنند. پیشرفت در پروتکلهای ارتباط عاملبهعامل، مسیر را برای نسل تازهای از عاملهای هوشمندی باز میکند که میتوانند با محیط تعامل واقعی داشته باشند. این عاملها در حوزههایی مانند رباتیک، محاسبات فضایی و اتوماسیون صنعتی کاربردهای گستردهای خواهند داشت. همچنین گفتنی است که همه اینها نیازمند شبکههایی هستند که توان درک شرایط، واکنشپذیری و هماهنگی هوشمندانه داشته باشند.
با توجه به این روند، روشن است که هوش مصنوعی عامل، یکی از کلیدیترین نیروهای تحول در صنعت تلکام است. این فناوری نهتنها مدلهای مدیریت شبکه را بازتعریف میکند، بلکه به اپراتورها امکان میدهد کارایی را افزایش دهند، مدلهای درآمدی جدید بسازند و نقش اصلی خود را در نسل آینده خدمات دیجیتال تثبیت کنند.
پیشبینیها نشان میدهد سرمایهگذاری در این حوزه تا سال ۲۰۳۰ رشدی چندبرابری خواهد داشت.
بیشتر بخوانید:
هوش مصنوعی عامل در مخابرات؛ نسل جدید مدیریت هوشمند شبکهها
۲. نسل ششم شبکههای موبایل (6G)
درحالیکه اینترنت 5G هنوز در سال ۲۰۲۵ در حال گسترش است، سال آینده شاهد آن خواهیم بود که اپراتورها روند آمادهسازی برای نسل بعدی اتصال موبایل یعنی اینترنت 6G را با سرعت بیشتری پیش میبرند. پیشبینی میشود شبکههای 6G حدود سال ۲۰۲۸ بهصورت تجاری عرضه شوند؛ شبکههایی که توانایی درک، واکنشپذیری و خلق تجربهای عمیق و درگیرکننده را خواهند داشت.
6G قرار است ارتباطات یکپارچهای را در سراسر شهرهای هوشمند (Smart Cities)، ناوگان خودروهای خودران و زیرساختهای صنعتی مجهز به هوش مصنوعی فراهم کند.
در سال ۲۰۲۶، ذینفعان صنعت همچنان در حال تدوین و نهاییسازی مشخصات فنی خواهند بود؛ از جمله:
- طراحی و تعیین نقشهراههای پیادهسازی
- برنامهریزی برای تخصیص طولموجها در طیف رادیویی
شاید امروز اینترنت 6G کمی دور از دسترس به نظر برسد، اما برای اپراتورها و شرکتهای مخابراتی در سال ۲۰۲۶، رقابت برای پیشتازی در انقلاب بعدی شبکهها عملاً آغاز شده است.
این حرکت به سمت 6G یکی از مهمترین ترندهای صنعت تلکام در سالهای پیش رو است و تعیین خواهد کرد کدام اپراتورها جایگاه برتر آینده ارتباطات را از آن خود میکنند.
۳. شبکههای حسگر هوشمند
یکی از مهمترین ترندهای صنعت تلکام، حرکت شبکههای موبایل از یک سیستم صرفاً انتقالدهنده داده به زیرساختهایی هوشمند و چندحسی است؛ شبکههایی که نهتنها ارتباط برقرار میکنند، بلکه محیط اطراف خود را درک و تفسیر میکنند. فناوری ادغام حسگری و ارتباطات (ISAC – Integrated Sensing and Communication) نقطه آغاز این تحول است. ISAC با ترکیب دو قابلیت سنتیِ جدا از هم، یعنی ارتباطات و حسگری، زیرساخت شبکه را به یک پلتفرم حسگری توزیعشده تبدیل میکند که میتواند تغییرات محیطی را در لحظه تشخیص دهد.
برخلاف سامانههای حسگری مستقل که به تجهیزات و طیف اختصاصی نیاز دارند، ISAC از همان ایستگاههای پایه و لایه فیزیکی شبکههای موبایل موجود استفاده میکند. به همین دلیل، میتوان طیف گستردهای از قابلیتهای حسگری مانند تشخیص حرکت، نقشهبرداری محیطی، پایش تداخل، ردیابی خودرو، مدیریت پهپادها و حتی دستهبندی سیگنالهای رادیویی را بدون افزایش چشمگیر هزینه یا پیچیدگی عملیاتی پیادهسازی کرد.
مفهوم «شبکههای حسگر» که نوکیا از آن با عنوان 6th Sense Networks یاد میکند، دقیقاً بر پایه همین فناوری شکل گرفته است؛ شبکههایی که میتوانند حضور انسان یا ماشین را بدون نیاز به دوربین و بدون ایجاد نگرانیهای حریم خصوصی تشخیص دهند. ترکیب این قابلیت با هوش مصنوعی باعث میشود شبکه بتواند الگوها را تحلیل کند، تغییرات را بفهمد و در لحظه واکنش نشان دهد.
این تحول یک مزیت مهم دیگر هم دارد و آن این است که شبکهها با درک چگونگی انتشار سیگنالها در محیط، میتوانند مدیریت تداخل و شکلدهی سلولها را بهصورت پویا بهینهسازی کنند؛ موضوعی حیاتی برای دستیابی به اهداف عملکردی 6G.
در نهایت، با ورود شبکههای حسگر به بافت اصلی شبکههای موبایل، زیرساخت مخابراتی تنها جهان را متصل نمیکند؛ بلکه آن را میفهمد، تحلیل میکند و به آن واکنش نشان میدهد. این دقیقاً همان چیزی است که ادغام ISAC و شبکههای حسگر را به یکی از تحولسازترین ترندهای صنعت تلکام در سالهای پیش رو تبدیل میکند.
بیشتر بخوانید:
از داده تا درک محیط؛ ISAC قلب تپنده شبکههای 6G در آینده!
۴. رایانش و شبکههای کوانتومی
فناوریهای کوانتومی یکی از مهمترین ترندهای صنعت تلکام هستند و میتوانند در سالهای آینده شیوه کار شبکههای مخابراتی را متحول کنند. در بخش ارتباطات، اپراتورها در حال آزمایش ارتباطات کوانتومی امن (Quantum-Safe Communications) هستند؛ نوعی ارتباط که حتی در برابر حملاتی که الگوریتمهای رمزنگاری فعلی را تهدید میکنند نیز مقاوم است. نمونههایی مانند تماس صوتی رمزنگاریشده کوانتومی چاینا تلکام در فاصله هزار کیلومتر نشان میدهد که این فناوری بهسرعت در حال نزدیک شدن به مرحله عملیاتی است. همزمان، پژوهشگاههایی مانند Nokia Bell Labs روی فناوریهایی کار میکنند که با استفاده از اصول کوانتومی، مصرف انرژی شبکههای نوری (Optical Networking) را کاهش میدهد؛ موضوعی بسیار مهم با توجه به رشد عظیم ترافیک داده در سالهای پیشرو.
در کنار این پیشرفتها، رایانش کوانتومی (Quantum Computing) نیز میتواند مکمل مهمی برای روشهای محاسباتی سنتی باشد. شبکههای موبایل آینده باید حجم زیادی از داده را با تأخیر بسیار کم و قابلیت اطمینان بالا پردازش کنند. رسیدن به چنین سطحی از کارایی نیازمند حل مسائل پیچیدهای است؛ مانند تخصیص منابع شبکه (Resource Allocation)، طراحی پروتکلها و تحلیلهای پیشبینیکننده.
پیشرفت سختافزاری نیز این مسیر را تسهیل کرده است. امروز پردازندههایی بر پایه مدارها فوق رسانا (Superconducting Circuits)، یونهای محبوس (Trapped Ions) و پردازندههای کوانتومی نوری (Photonic Quantum Processors) توسعه یافتهاند که هرکدام مزایای خود را در زمینه پایداری و مقیاسپذیری دارند. یکی از بزرگترین چالشها، تصحیح خطای کوانتومی است که برای ساختن سیستمهای پایدار و قابلاعتماد ضروری خواهد بود. تا زمانی که فناوری کوانتومی به بلوغ کامل برسد، بهترین راهکار استفاده از معماریهای ترکیبی کوانتومی–کلاسیک (Hybrid Quantum-Classical Architectures) است؛ معماریهایی که در آنها شتابدهندههای کوانتومی در کنار زیرساخت مراکز داده فعلی کار میکنند تا کارهای سنگینی مانند مهندسی ترافیک (Traffic Engineering)، مدیریت فرکانسهای رادیویی (Spectrum Management) یا تشخیص سیگنال (Signal Detection) را با سرعت بیشتری انجام دهند.
البته چالشهایی مانند نیاز به خنکسازی فوق سرد (Cryogenic Cooling) همچنان وجود دارد؛ اما پیشرفتهای اخیر این تجهیزات را کوچکتر، کممصرفتر و برای یکپارچهسازی سادهتر کرده است. به همین دلیل، شرکتهای بزرگ تلکام، از هماکنون در حال همکاری با مراکز پژوهشی و دانشگاهی هستند تا مسیر استفاده عملی از فناوری کوانتومی را هموار کنند.
در مجموع، چه در قالب شبکههای کوانتومی امن و چه در قالب رایانش کوانتومی برای بهینهسازی شبکه، فناوری کوانتومی نقش مهمی در آینده تلکام دارد. اپراتورهایی که زودتر وارد این حوزه شوند، در دنیایی که شبکهها باید هوشمندتر، سریعتر و بسیار امنتر باشند، به مزیت رقابتی چشمگیری دست خواهند یافت.
بیشتر بخوانید:
فناوری فراتر از صفر و یک؛ سفر به دنیای شگفتانگیز رایانش کوانتومی!
۵. زیرساخت شبکه پایدار
در سال ۲۰۲۶، هوشمندتر شدن شبکهها به معنای سبزتر شدن آنها نیز هست. گزارش مککنزی نشان میدهد که رشد پیوسته ترافیک شبکه میتواند انتشار گازهای گلخانهای را افزایش دهد؛ به همین دلیل، اپراتورها بهطور جدی به سمت استفاده از مدیریت انرژی مبتنیبر هوش مصنوعی و منابع انرژی تجدیدپذیر حرکت کردهاند.
یکی از اقدامات مهم در این مسیر، بهکارگیری اصول طراحی چرخهای (Circular Design) است؛ رویکردی که امکان استفاده مجدد و بازیافت تجهیزات رادیویی و زیرساختهای فیبر نوری را سادهتر و اقتصادیتر میکند.
بیش از ۳۰۰ اپراتور بزرگ در جهان اعلام کردهاند که تا سال ۲۰۴۰ یا ۲۰۵۰ به کربن خالص صفر خواهند رسید. این یعنی پایداری دیگر صرفاً یک دغدغه محیطزیستی نیست؛ بلکه یک اولویت راهبردی با مزایای اقتصادی و عملیاتی جدی است.
درنتیجه، در سال ۲۰۲۶ دستیابی به اتصال سریع و باکیفیت نباید به بهای آسیب به محیطزیست تمام شود. اپراتورهایی که نشان دهند پایداری بخشی از استراتژیشان است، نه فقط الزامی قانونی، بلکه یک مزیت رقابتی واقعی خواهند داشت؛ موضوعی که امروز در مرکز بسیاری از ترندهای صنعت تلکام جهان قرار دارد.
بیشتر بخوانید:
رایانش ابری سبز؛ ترکیبی از فناوری پیشرفته و پایداری زیستمحیطی
۶. اتصال مبتنیبر فضا
در سال ۲۰۲۶، اتصال فضایی به احتمال زیاد وارد جریان اصلی صنعت ارتباطات خواهد شد. شرکت SpaceX با رهبری ایلان ماسک برنامه دارد خدمات صوت و داده را از طریق شبکه استارلینک (Starlink) ارائه کند. همزمان، اپراتورهای بزرگی مانند Vodafone، AT&T، Rakuten و همچنین پروژه «کویپر» آمازون (Project Kuiper) یک منظومه ماهوارهای مدار پایین زمین (LEO) در حال توسعه خدمات 5G مبتنیبر فضا هستند.
این تحول میتواند ارتباطاتی بسیار مقاومتر و پوششی قابلاتکاتر فراهم کند، زیرا شبکهها دیگر محدود به مرزهای جغرافیایی زمین نخواهند بود. فراتر از این، اتصال فضایی زمینهساز نسل بعدی برنامههای فضایی بشر نیز خواهد بود؛ از ساخت پایگاههای دائم روی ماه گرفته تا سفرهای آینده به مریخ.
برای اپراتورهای مخابراتی، مرز نهایی در سال ۲۰۲۶ فقط گسترش محدوده پوشش نیست، بلکه آمادگی برای جهشی بزرگتر در آینده ارتباطات و زیست فضایی بشر است؛ مسیری که یکی از مهمترین و تحولسازترین ترندهای صنعت تلکام در دهههای پیشرو بهشمار میرود.
۷. نوآوریهای نوری و بیسیم
فناوریهای نوری نقش مهمی در ایجاد ارتباطات بسیار پرسرعت و با تأخیر بسیار کم دارند. رادیوهای نوری (Optical Radios) با ترکیب توان بالای فیبر نوری (Optical Fiber) و انعطافپذیری ارتباطات رادیویی، این امکان را فراهم میکنند که کاربران، اینترنت بیسیم بسیار سریع را روی زیرساختهای نوری دریافت کنند. ادغام این زیرساختها با نسلهای جدید شبکه موبایل مثل 5G و 6G باعث میشود پهنای باند افزایش یابد، تأخیر کاهش پیدا کند و کیفیت اتصال پایدارتر شود. در بسیاری از شبکهها نیز از ترکیب دسترسی بیسیم و شبکهسازی نوری، زیرساختهای هیبریدی ساخته میشود.
با افزایش شدید ترافیک داده، بهویژه بهدلیل اپلیکیشنهای هوش مصنوعی و خدمات دیجیتال لحظهای، شبکهها با فشار زیادی روبهرو هستند. این فشار فقط مربوط به ظرفیت نیست؛ بلکه شامل مصرف انرژی کمتر، تأخیر پایینتر و پشتیبانی از پردازش توزیعشده (distributed architectures) نیز میشود. برای پاسخ به این نیازها، تلکام به سمت یک مدل تازه به نام زیرساخت دادهمحور (DCI – Data-Centric Infrastructure) حرکت کرده است. در این مدل، پردازش داده فقط در مراکز داده متمرکز انجام نمیشود؛ بلکه میان ابر، لبه و حتی تجهیزات نزدیک کاربر توزیع میشود. این کار باعث میشود پردازش به محل تولید داده نزدیکتر شود، در نتیجه تأخیر کاهش یافته و مصرف انرژی بهینهتر شود.
در این چشمانداز جدید، شبکهسازی نوری نقش اصلی را دارد. روشهای اتصال فعلی معمولاً بهدلیل حجم زیاد داده، ناکارآمدیهایی ایجاد میکنند. اما شبکه تمامنوری (All-Photonic Network) با ایجاد مسیرهای نوری مستقیم میان نقاط مختلف شبکه، این مشکل را حل میکند و عملکرد قطعی و قابلپیشبینی را همراه با تأخیر و مصرف انرژی بسیار پایین ارائه میدهد.
چنین معماری به ارائهدهندگان خدمات ارتباطی کمک میکند تا قابلیتهای پیشرفته شبکه نوری را به شکل دقیق در شبکه به کار بگیرند و کنترل پویا، هوشمند و بسیار کارآمدی بر زیرساخت خود داشته باشند.
کلام آخر
ترندهای صنعت تلکام نشان میدهند که آینده ارتباطات بر پایه شبکههایی است که هوشمند، مقیاسپذیر و چندلایه عمل میکنند؛ شبکههایی که میتوانند داده را نهتنها جابهجا کنند، بلکه آن را درک و تحلیل کرده و در لحظه واکنش نشان دهند. از هوش مصنوعی عامل تا شبکههای حسگر، نوآوریهای نوری و پردازش کوانتومی، همگی بر یک نیاز مشترک تأکید دارند؛ زیرساختی پیشرفته و انعطافپذیر برای پشتیبانی از اقتصاد دیجیتال آینده.
در این مسیر، سازمانها برای رقابتپذیر ماندن به فناوریهایی نیاز دارند که امنیت، پایداری و کارایی شبکه را تضمین کند. راهکارهای سازمانی ایرانسل با تکیه بر شبکه پرسرعت اینترنت 5G، سرویسهای ابری و راهکارهای مبتنیبر اینترنت اشیا، امکان بهرهگیری عملی از همین روندهای جهانی را برای کسبوکارها فراهم میکند و آنها را برای ورود به عصر جدید تلکام آماده میسازد.
اگر به آشنایی بیشتر با محصولات و خدمات راهکارهای سازمانی ایرانسل علاقهمند هستید، کد دستوری ستاره سه مربع (#۳*) را با خطوط ایرانسلی خود شمارهگیری کنید یا از طریق ایمیل EB@mtnirancell.ir از کارشناسان ما مشاوره بگیرید.
منبع:
اخبار مرتبط
مدیریت عدم قطعیت در عصر تغییرات سریع؛ درسهایی از مجمع جهانی اقتصاد و مککنزی
