از بومی‌سازی داده تا حاکمیت داده؛ راهنمای جامع کسب‌وکارها برای انطباق در فضای ابری

با گسترش زیرساخت‌های دیجیتال، حجم عظیمی از داده‌ها هر روز میان سرویس‌ها و کشورها جابه‌جا می‌شود؛ جابه‌جایی‌هایی که فقط یک جریان فنی نیستند، بلکه پای امنیت، قوانین و حتی حق مالکیت داده را وسط می‌کشند. سازمان‌هایی که از رایانش ابری استفاده می‌کنند، معمولاً بخشی از اطلاعات خود را روی سرورهایی قرار می‌دهند که ممکن است زیر قوانین چندین کشور باشند؛ اتفاقی که می‌تواند ریسک‌های حقوقی و امنیتی قابل‌توجهی ایجاد کند.

در چنین فضایی، دو مفهوم کلیدی به اولویت استراتژیک تبدیل شده‌اند:

• حاکمیت داده (Data Sovereignty): اعمال قوانین هر کشور بر داده‌های ذخیره‌شده در آن
• بومی‌سازی داده (Data Localization): الزام ذخیره و پردازش داده‌ها در داخل مرزهای همان کشور

افزایش حملات سایبری، سخت‌گیرانه‌تر شدن مقررات جهانی مانند GDPR و نیاز کشورها به کنترل داده‌های حساس، باعث شده سازمان‌ها برای حفظ امنیت و انطباق قانونی، توجه ویژه‌ای به این دو مفهوم داشته باشند. این مطلب توضیح می‌دهد چرا حاکمیت داده و بومی‌سازی به موضوعی حیاتی برای کسب‌وکارها تبدیل شده‌اند و چه نقشی در آینده زیرساخت‌های ابری دارند.

تعریف حاکمیت داده (Data Sovereignty)

حاکمیت داده (Data Sovereignty) به این مفهوم اشاره دارد که داده‌ها باید مطابق قوانین و مقررات همان کشوری مدیریت شوند که مالک داده در آن سکونت دارد.

به‌طور کلی، قوانین مرتبط با حاکمیت داده، مسئولیت مدیریت، نگهداری و حفاظت از اطلاعات کاربران را بر عهده سازمان‌هایی می‌گذارند که داده را جمع‌آوری و پردازش می‌کنند.

در این چارچوب، سازمان‌ها موظف هستند موضوعاتی مانند حریم خصوصی کاربران (Data Privacy) و امنیت اطلاعات (Data Security) را پوشش دهند و همچنین با قوانین کشور محل اقامت کاربر انطباق کامل داشته باشند. این موضوع به‌ویژه برای سازمان‌هایی که کاربران بین‌المللی دارند، پیچیده‌تر می‌شود؛ زیرا باید هم‌زمان با چند مجموعه مقررات سازگار باشند.

برای مثال، یک سازمان که کاربران آن در اتحادیه اروپا (EU) و ایالات متحده آمریکا حضور دارند، باید هم‌زمان از مقررات GDPR – General Data Protection Regulation پیروی کند و هم با قوانین مربوط به حاکمیت داده در ایالات مختلف آمریکا انطباق داشته باشد.

به‌طور کلی، قوانین حاکمیت داده در کشورهای مختلف شباهت‌های زیادی دارند؛ اما برخی کشورها مقررات سخت‌گیرانه‌تری نسبت به دیگران اعمال می‌کنند.

مؤلفه‌های اصلی حاکمیت داده

حاکمیت داده مفهومی چندبُعدی است که برای درک صحیح آن باید مجموعه‌ای از عناصر و نقش‌آفرینان را در نظر گرفت. این مفهوم مشخص می‌کند داده تحت قوانین کدام کشور قرار دارد، چه کسی مسئول آن است و چگونه باید از آن حفاظت شود.

مؤلفه‌های بنیادین حاکمیت داده را می‌توان در سه محور زیر خلاصه کرد:

• بازیگران اصلی در حاکمیت داده

در حاکمیت داده، چندین طرف به‌صورت مستقیم درگیر هستند، اما مسئولیت اصلی همواره بر عهده سازمانی است که داده را جمع‌آوری، پردازش یا ذخیره می‌کند.

بازیگران کلیدی عبارت‌اند از سازمان‌ها و شرکت‌هایی که داده را جمع‌آوری و ذخیره می‌کنند، کاربران یا مالکان داده، ارائه‌دهندگان خدمات ابری که داده روی زیرساخت آن‌ها ذخیره می‌شود و کشورها، دولت‌ها و رگولاتورها که قوانین حاکمیت داده را تعیین می‌کنند.

در داخل هر سازمان نیز نظارت بر اجرای حاکمیت داده معمولاً بین تیم فناوری اطلاعات (IT) و تیم حقوقی (Legal Team) تقسیم می‌شود، زیرا رعایت قوانین و حفاظت فنی هر دو اهمیت حیاتی دارند.

• ریسک‌ها و پیامدهای عدم رعایت حاکمیت داده

اگر سازمانی نتواند الزامات قانونی در حوزه حاکمیت داده را رعایت کند، با پیامدهای سنگین مواجه می‌شود. این پیامدها ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• جرایم مالی سنگین
• محدود شدن در ارائه خدمات به برخی کشورها
• اختلال در عملیات تجاری و از دست دادن دسترسی به داده‌ها
• آسیب جدی به اعتبار برند و اعتماد مشتریان

سرمایه‌گذاری روی انطباق با قوانین به سازمان کمک می‌کند ریسک‌ها را کاهش دهد و از بروز بحران‌های حقوقی و امنیتی جلوگیری کند.

• مزایای رعایت حاکمیت داده برای سازمان‌ها

هرچند حاکمیت داده در ابتدا بیشتر به‌نفع کاربران به‌نظر می‌رسد، اما شرکت‌ها نیز از آن مزایای مهمی دریافت می‌کنند:

• ادامه فعالیت بدون ریسک‌های حقوقی و قضایی
• ایجاد زیرساخت قوی برای انطباق با قوانین جدید در آینده
• افزایش اعتماد عمومی و اعتبار برند

در واقع، پایبندی به حاکمیت داده نه‌تنها یک الزام قانونی است، بلکه می‌تواند مزیتی راهبردی برای کسب‌وکارها باشد.

• سازوکار و عملکرد حاکمیت داده در سازمان‌ها

برای اینکه یک شرکت بتواند حاکمیت داده را به‌درستی اجرا کند، باید مجموعه‌ای از مراحل پیوسته را انجام دهد:

مرحله ۱: ارزیابی وضعیت فعلی داده‌ها

سازمان باید مشخص کند:

• داده کجا ذخیره می‌شود
• چه پروتکل‌های امنیتی دارد
• دیتاسنترها در چه کشورها یا مناطق جغرافیایی قرار دارند

مرحله ۲: شناسایی محل کاربران

این مرحله تعیین می‌کند سازمان باید از قوانین کدام کشور تبعیت کند؛ چون محل کاربران تعیین‌کننده چارچوب حقوقی داده است.

مرحله ۳: بررسی انطباق با قوانین منطقه‌ای

تیم‌های IT و حقوقی بررسی می‌کنند که آیا سازوکارهای فعلی سازمان با مقررات کشورها سازگار است یا نه.
اگر مغایرت وجود داشته باشد، اقدامات لازم برای اصلاح و انطباق تعریف می‌شود.

مرحله ۴: پایش مستمر مقررات و تغییرات

حاکمیت داده یک فرآیند ثابت نیست؛ قوانین مرتب تغییر می‌کنند و سازمان باید برای اطمینان از انطباق کامل این کارها را انجام دهند:

• رصد کردن قوانین جدید
• بررسی نیازهای کاربران
• اعمال هرگونه به‌روزرسانی قوانین

بیشتر بخوانید:

از داده تا درک محیط؛ ISAC قلب تپنده شبکه‌های 6G در آینده!

اهمیت حاکمیت داده در دنیای امروز

حاکمیت داده از آن جهت مهم است که تضمین می‌کند قوانین و مقررات مرتبط با داده، دقیقاً همان‌طور که باید، رعایت شوند؛ اما اجرای این قوانین همیشه کار ساده‌ای نیست، زیرا در دو دهه گذشته نحوه ذخیره‌سازی، استفاده و جابه‌جایی داده در سازمان‌ها به‌طور کامل تغییر کرده است.

با پویا شدن و جابه‌جایی دائمی داده‌ها، میزان ریسک نیز به شکل چشمگیری افزایش یافته است. دیگر فایل‌ها در یک سیستم محلی باقی نمی‌مانند و دیتابیس‌ها اطلاعات را در مقیاسی بسیار بزرگ‌تر و خارج از محدوده چند برنامه خاص ذخیره می‌کنند. همین گسترده‌تر شدن دامنه داده، انواع جدیدی از مخاطرات را ایجاد کرده است. از سوی دیگر، با افزایش پیچیدگی حملات سایبری و عبور داده‌ها از مرزهای بین‌المللی، محافظت از آن‌ها اهمیت دوچندانی پیدا کرده است.

امروزه مهم‌ترین ابعاد حاکمیت داده شامل موارد زیر است:

• بُعد حقوقی

در سال‌های اخیر، کشورهای مختلف قوانین جدیدی برای حفاظت از داده وضع کرده‌اند؛ قوانینی که به موضوعاتی مانند حریم خصوصی، امنیت داده و محل ذخیره‌سازی فیزیکی داده‌ها می‌پردازند.

یکی از شناخته‌شده‌ترین نمونه‌ها، قانون GDPR اتحادیه اروپا است. این قوانین معمولاً شامل داده‌های زیر می‌شوند:

• داده رفتار کاربران در وبسایت‌ها
• داده‌های حاصل از استفاده کاربران از محصولات

گفتنی است که رعایت نکردن این مقررات می‌تواند باعث پیچیدگی‌های حقوقی شده و در ادامه به مشکلات عملیاتی و مالی برای سازمان منجر شود.

• بُعد امنیتی

یکی از مهم‌ترین پرسش‌ها در حاکمیت داده این است که چه کسانی به داده‌های حساس دسترسی دارند؟

چه این داده‌ها مالی باشند، چه شخصی، یا شامل دارایی‌های فکری یک سازمان، کنترل دسترسی به داده‌های حساس یکی از عناصر کلیدی حاکمیت داده (Data Sovereignty) محسوب می‌شود.

در بسیاری از موارد، قوانین منطقه‌ای علاوه‌بر امنیت، ابعاد حریم خصوصی داده‌ها را نیز پوشش می‌دهند؛ از جمله اینکه داده چگونه جمع‌آوری شده، چه کسانی مجاز به مشاهده آن هستند و چگونه باید از آن محافظت شود.

تمام این موارد نشان می‌دهد که سازمان‌ها باید کنترل کامل بر امنیت، سطح دسترسی و محل ذخیره‌سازی داده‌ها داشته باشند تا بتوانند الزامات قانونی و استانداردهای امنیتی را به‌درستی رعایت کنند.

• تداوم کسب‌وکار

در دنیایی که داده‌ها به‌صورت جهانی و پراکنده ذخیره می‌شوند، ارائه‌دهندگان ابر عمومی ممکن است نسخه‌های پشتیبان را در دیتاسنترهایی نگهداری کنند که در کشورهای مختلف قرار دارند. این موضوع می‌تواند مشکلاتی ایجاد کند؛ برای مثال، اگر قطعی گسترده یا بلایای طبیعی اتصال به یک دیتاسنتر را مختل کند، دسترسی به داده‌ها به خطر می‌افتد.

این چالش همچنین یک سؤال مهم درباره صلاحیت قضایی مطرح می‌کند که اگر فردی به دیتاسنتر یک ارائه‌دهنده ابر در یک کشور دیگر نفوذ کند، کدام قوانین باید برای حفاظت از کاربرانی که ممکن است در کشورهای مختلف زندگی کنند، اعمال شود؟

می‌توان گفت که راهبردهای حاکمیت داده می‌توانند به سازمان‌ها کمک کنند تا داده‌ها را در مناطق مشخص نگه دارند تا در زمان بحران، دسترسی سریع به داده برقرار شود، تأخیر کمتری در شبکه وجود داشته باشد و مشکلات قانونی به دلیل اختلاف قوانین کشورها ایجاد نشود.

تعریف بومی‌سازی داده (Data Localization)

بومی‌سازی داده (Data Localization) به قوانینی اشاره دارد که سازمان‌ها را ملزم می‌کند داده‌هایی را که در یک کشور جمع‌آوری شده‌اند، در همان کشور ذخیره و پردازش کنند. به بیان ساده، داده‌ای که داخل یک کشور تولید می‌شود باید در همان مرز جغرافیایی باقی بماند و انتقال یا پردازش آن در خارج از کشور تنها با دریافت مجوزهای خاص امکان‌پذیر است.

این مقررات معمولاً با هدف افزایش امنیت ملی، حفاظت از حریم خصوصی، مدیریت بهتر داده‌های حساس و تقویت حاکمیت داده تصویب می‌شوند.

امروزه بسیاری از کشورها برای حفظ کنترل بر داده‌های حیاتی و اطمینان از اینکه داده‌ها تحت قوانین خودشان باقی می‌ماند، الزامات بومی‌سازی داده را تصویب کرده‌اند.

به‌عنوان نمونه:

• قانون GDPR اتحادیه اروپا محدودیت‌های سخت‌گیرانه‌ای برای انتقال داده به خارج از اروپا ایجاد می‌کند تا سطح مناسبی از حفاظت تضمین شود.
• لایحه حفاظت از داده‌های شخصی هند (Personal Data Protection Bill) نیز تأکید می‌کند که داده‌های شخصی حساس و حیاتی باید تنها داخل هند ذخیره و پردازش شوند.Top of Form

تفاوت حاکمیت داده، بومی‌سازی داده، اقامت داده و حریم خصوصی داده

حاکمیت داده مفهومی چندلایه و نسبتاً پیچیده است که از چند عنصر مرتبط با هم تشکیل می‌شود. عواملی مثل قوانین هر کشور، حوزه‌های قضایی مختلف و محل قرارگیری زیرساخت‌های سخت‌افزاری همگی در شکل‌گیری این مفهوم نقش دارند. برای درک بهتر، مهم‌ترین بخش‌های این موضوع عبارت‌اند از:

۱.حاکمیت داده (Data Sovereignty)

در ساده‌ترین تعریف، حاکمیت داده یعنی نظارت قانونی بر داده‌ها براساس مقررات کشوری که داده در آن ایجاد شده است. اما در دنیای امروز، وجود کاربران پراکنده در کشورهای مختلف، کارکنان دورکار و مراکز داده مبتنی‌بر فضای ابری، این مسئله را بسیار پیچیده‌تر کرده است.

به همین دلیل، مواردی مانند محل استقرار داده، جایی که داده جمع‌آوری می‌شود و نحوه جمع‌آوری آن از عوامل کلیدی برای درک دقیق چالش‌های مربوط به حاکمیت داده محسوب می‌شوند.

۲.بومی‌سازی داده (Data Localization)

بومی‌سازی داده مفهومی میان «اقامت داده» و «حاکمیت داده» است. ایده اصلی آن این است که داده‌ای که توسط شهروندان یک کشور یا منطقه تولید می‌شود، ابتدا باید در همان محدوده جغرافیایی ذخیره شود و سپس در صورت نیاز در خارج از آن محدوده مورد استفاده قرار گیرد.

این الزام معمولاً از نگرانی‌های مربوط به حریم خصوصی و امنیت اطلاعات شکل می‌گیرد؛ به‌ویژه زمانی که سازمان‌ها با داده‌های حساس، شخصی یا مالی سروکار دارند.

۳.اقامت داده (Data Residency)

اقامت داده به محل فیزیکی ذخیره‌سازی داده‌های یک سازمان اشاره دارد.

اگر داده در کشور یا منطقه‌ای متفاوت از محل تولیدش ذخیره شود، قوانین اقامت داده همان کشور میزبان نیز بر آن اعمال می‌شود. این موضوع می‌تواند لایه‌های بیشتری از الزامات قانونی و انطباق با مقررات را برای سازمان ایجاد کند.

۴.حریم خصوصی داده (Data Privacy)

حریم خصوصی داده به حفاظت از اطلاعات شخصی کاربران اشاره دارد. وبسایت‌ها و اپلیکیشن‌ها این اطلاعات را از راه‌های مختلف جمع‌آوری می‌کنند؛ ازجمله فرم‌ها، داده‌هایی که کاربر مستقیماً وارد می‌کند و کوکی‌های وبسایت.

در این حوزه، موضوعاتی مانند رضایت کاربر و قانونی بودن فرآیند جمع‌آوری داده در اولویت قرار دارند. به همین دلیل بسیاری از کشورها و مناطق، قوانین اختصاصی حریم خصوصی داده را وضع کرده‌اند تا از شهروندان در برابر سوءاستفاده‌ها، کلاهبرداری‌ها و نقض امنیتی محافظت کنند.

بیشتر بخوانید:

رهبری داده‌محور؛ چارچوب تصمیم‌گیری موفق در سازمان‌های مدرن

۵ چالش مهم در حوزه حاکمیت داده

پیاده‌سازی حاکمیت داده (Data Sovereignty) در سازمان‌ها معمولاً مسیر ساده‌ای نیست. حتی زمانی که یک سازمان به سطح مطلوبی از انطباق می‌رسد، این فرآیند همچنان ادامه دارد؛ زیرا قوانین دائماً تغییر می‌کنند و کشورهای جدید مقررات خاص خود را تدوین می‌کنند.

به همین دلیل، سازمان‌ها باید هنگام تصمیم‌گیری‌های مهم در حوزه فناوری اطلاعات (IT) دائماً این متغیرها را پایش کرده و پیامدهای آن‌ها را بسنجند.

در ادامه، رایج‌ترین چالش‌هایی که سازمان‌ها در مسیر حاکمیت داده با آن مواجه می‌شوند، معرفی شده است:

• فعالیت در چندین کشور

اگر سازمان شما در چند کشور فعالیت می‌کند، پیاده‌سازی حاکمیت داده به‌صورت خودکار پیچیده‌تر می‌شود.
دلیل آن این است که قوانین جمع‌آوری و پردازش داده در هر کشور براساس حوزه قضایی آن کشور متفاوت است.

در نتیجه، یک شرکت چندملیتی باید بتواند تفاوت‌ها، پیچیدگی‌ها و ظرافت‌های قوانین داده در هر منطقه‌ای که در آن حضور دارد را مدیریت کند.

• تغییر مداوم قوانین

قوانینی مانند GDPR اتحادیه اروپا یا CCPA ایالات متحده دائماً در حال به‌روزرسانی هستند؛ هم‌زمان با آن، بسیاری از کشورها و مناطق دیگر نیز نسخه‌های اختصاصی خود از قوانین حفاظت داده را معرفی می‌کنند.

هر سازمان موظف است این تغییرات را به‌صورت مستمر پیگیری کند تا انطباق با مقررات حفظ شود؛ زیرا مسئولیت‌های قانونی مربوط به حفظ حریم خصوصی و حفاظت از داده‌ها معمولاً بر عهده سازمان‌هاست، نه افراد.

برای مثال، بریتانیا پس از خروج از اتحادیه اروپا در سال ۲۰۲۰ همچنان استانداردهای GDPR را حفظ کرده اما اکنون می‌تواند مسیر تکامل این قانون را به‌طور مستقل و براساس نیازهای شهروندان خود تعیین کند.

• محل ذخیره‌سازی ارائه‌دهندگان خدمات

اگر سازمان شما برای ذخیره‌سازی و پردازش داده‌ها از زیرساخت‌های ابر عمومی (Public Cloud) استفاده می‌کند، محل فیزیکی سرورها و مراکز داده ارائه‌دهنده می‌تواند به یک موضوع حساس تبدیل شود.

همچنین اگر قوانین حریم خصوصی یک کشور الزام کنند داده‌ها باید در داخل همان حوزه قضایی ذخیره شوند، سازمان‌ها باید بررسی کنند که آیا لازم است با ارائه‌دهندگان خدمات خود وارد مذاکره شوند و الزامات قانونی مربوط به موقعیت جغرافیایی داده‌ها را به‌طور شفاف با آن‌ها مطرح کنند یا خیر.

• سرمایه‌گذاری اولیه موردنیاز

پیاده‌سازی کامل حاکمیت داده، هزینه‌بر است؛ هزینه‌های نظیر مهاجرت از دیتا‌سنترهای محلی به زیرساخت ابری، افزودن لایه‌های جدید امنیتی برای داده‌های حساس (مثل اطلاعات مالی)، خرید تجهیزات جدید، بازآموزی کارکنان برای رعایت پروتکل‌های جدید.

در هر صورت، مسیر حاکمیت داده معمولاً همراه با چالش‌های پیش‌بینی‌نشده است و سازمان‌ها باید آمادگی سرمایه‌گذاری و مدیریت این هزینه‌ها را داشته باشند.

• هزینه موفقیت در گذر زمان

ممکن است سازمان شما در ابتدا یک کسب‌وکار محلی بوده باشد، اما با رشد محصولات یا خدماتتان، دامنه فعالیت شما نیز گسترش پیدا کرده است. این رشد، همراه با تعدد قوانین جدید، چالش‌های حاکمیت داده را افزایش می‌دهد.

به همین دلیل، حاکمیت داده باید جزئی ثابت از برنامه‌ریزی برای رشد و توسعه باشد؛ چراکه نادیده گرفتن آن می‌تواند در آینده پیامدهای حقوقی سنگینی برای سازمان به همراه داشته باشد.

بیشتر بخوانید:

از داده تا جاده؛ تلماتیک مسیری تازه برای مدیریت ناوگان!

۳ گام برای پشتیبانی از حاکمیت داده در رایانش ابری

وقتی صحبت از حاکمیت داده می‌شود، هیچ راهکار واحدی وجود ندارد که برای همه سازمان‌ها مناسب باشد. بااین‌حال، چند اصل کلی تقریباً در تمام کسب‌وکارها، صرف‌نظر از زیرساخت فناوری یا اهداف سازمانی آن‌ها، مشترک است.

شش گام زیر یک راهنمای عمومی برای کمک به دستیابی به حاکمیت داده محسوب می‌شود:

• شناخت دقیق داده‌ها

پیش از هر تصمیمی در زمینه حاکمیت داده، باید تصویری دقیق از وضعیت فعلی داده در سازمان داشته باشید:

• داده‌ها چگونه ذخیره می‌شوند؟
• اکنون در کجا قرار دارند و فرآیندهای پردازشی آن‌ها کجا انجام می‌شود؟
• آیا از مرکز داده داخلی استفاده می‌کنید یا یک ارائه‌دهنده خدمات ابری یا ترکیبی از هر دو مدل؟
• آیا از دستگاه‌های لبه (Edge Devices) استفاده می‌کنید یا نیاز به پشتیبانی آن‌ها دارید؟

شناخت کامل وضعیت موجود، اولین و ضروری‌ترین گام برای طراحی هرگونه راهکار حاکمیت داده است.

• تعیین اهداف و نیازهای سازمان

پس از شناخت وضعیت موجود، وقت آن است که با تکیه بر همان اطلاعات، مشخص کنید چه نیازهایی دارید و قصد دارید با داده‌ها چه کار کنید.

رعایت الزامات قانونی و مقررات بدون تردید مهم است؛ اما از آنجا که تصمیمات مربوط به حاکمیت داده می‌توانند بر انتخاب‌های فناوری اطلاعات، رویکردهای حقوقی و حتی بودجه سازمان اثر بگذارند، لازم است اهداف روشن و مشخصی برای کسب‌وکار نیز تعیین کنید.

داشتن یک نقشه‌راه کلی، فهرستی از نیازهای سخت‌افزاری و داده‌ای و همچنین ارزیابی سناریوهای بهترین و بدترین حالت، همگی می‌توانند معیارهای مهمی برای تدوین یک استراتژی مؤثر در حوزه حاکمیت داده باشند.

• شناخت گزینه‌ها و راهکارهای موجود

در بسیاری از موارد، نقطه تلاقی نیازهای مقرراتی، کسب‌وکاری و عملیاتی سازمان، شما را به سمت استفاده از راهکارهای ابری هدایت می‌کند. این موضوع می‌تواند شامل اتصال مرکز داده داخلی از طریق مدل ترکیبی، مهاجرت کامل زیرساخت محلی به فضای ابری یا ارزیابی الزامات قانونی در مقایسه با قابلیت‌های ارائه‌دهندگان خدمات ابری باشد.

سازمان شما باید ارائه‌دهندگان سرویس ابری را براساس نیازهای فنی، مالی و الزامات تطبیق‌پذیری بررسی کند؛ ازجمله عواملی مانند خدمات مهاجرت، محل فیزیکی مراکز داده و محدوده جغرافیایی ارائه خدمات.

بیشتر بخوانید:

چگونه رایانش ابری در بانکداری تجربه مشتری و امنیت داده‌ها را متحول می‌کند؟

توصیه‌های کاربردی برای رعایت حاکمیت داده

هرچند پیاده‌سازی حاکمیت داده در سازمان‌ها معمولاً یک راه‌حل واحد و ثابت ندارد، اما مجموعه‌ای از توصیه‌های کاربردی وجود دارد که تقریباً در همه شرایط قابل استفاده هستند. این شیوه‌ها به سازمان‌ها کمک می‌کنند استقلال داده‌ای خود را حفظ کرده و با قوانین منطقه‌ای و بین‌المللی همسو بمانند.

• شناخت مسیر حرکت و محل قرارگیری داده‌ها

مکان ذخیره‌سازی، پردازش و انتقال داده‌ها اهمیت زیادی دارد. ازاین‌رو، نخستین گام در پیاده‌سازی حاکمیت داده مؤثر، شناسایی تمام نقاط فیزیکی است که داده‌ها در آن‌ها قرار می‌گیرند یا از آن‌ها عبور می‌کنند.

با تهیه این فهرست، سازمان‌ها می‌توانند قوانین منطقه‌ای مرتبط را بررسی کنند تا از رعایت الزامات قانونی اطمینان یابند یا در صورتی که مغایرت وجود دارد، ریسک‌های احتمالی را شناسایی کنند.

• انتخاب‌های هوشمندانه درباره بومی‌سازی داده

بومی‌سازی داده (Data Localization) یکی از سریع‌ترین و مطمئن‌ترین روش‌ها برای کاهش ریسک‌های قانونی است؛ زیرا در این روش، داده کاربران در همان کشوری ذخیره می‌شود که جمع‌آوری شده است.

در بسیاری از موارد، بومی‌سازی داده سریع‌ترین مسیر برای دستیابی به تطبیق‌پذیری است. این رویکرد می‌تواند بسیاری از پیچیدگی‌هایی را که هنگام عبور داده از مرزهای بین‌المللی ایجاد می‌شود، برطرف کند.

• حفاظت از داده‌های حساس

میان داده‌های حساس و داده‌های عمومی کاربران که از طریق وبسایت‌ها جمع‌آوری می‌شوند، تفاوت قابل‌توجهی وجود دارد. داده‌های حساس، چه پزشکی باشند، چه مالی یا از هر نوع دیگر، برای رعایت الزامات قانونی و اصول اخلاقی نیازمند سازوکارهای حفاظتی دقیق‌تر و پیشرفته‌تر هستند.

سازمان‌ها باید سیاست مشخصی برای مدیریت و حفاظت از این نوع داده‌ها تدوین کنند. برای حفظ تطبیق‌پذیری و کاهش ریسک، کسب‌وکارها معمولاً لازم است بازبینی‌ها و به‌روزرسانی‌های دوره‌ای روی این سیاست‌ها انجام دهند تا از کارآمد بودن آن‌ها در برابر تهدیدات و الزامات جدید اطمینان یابند.

• ارزیابی دقیق ارائه‌دهندگان خدمات ابری

فضای ابری در مقایسه با مراکز داده محلی مزایای قابل‌توجهی مانند سرعت بالاتر، هزینه کمتر و مقیاس‌پذیری بهتر ارائه می‌دهد. بااین‌حال، هر سازمانی که داده کاربران را پردازش می‌کند باید دقیقاً بداند داده‌ها در کدام نقطه جمع‌آوری می‌شوند.

ازآنجاکه ارائه‌دهندگان خدمات ابری می‌توانند به‌صورت بالقوه به مشتریانی در سراسر جهان سرویس بدهند، این وظیفه سازمان‌هاست که ارائه‌دهندگان خود را ارزیابی کنند و مطمئن شوند گزینه‌های مناسب برای اقامتگاه داده (Data Residency) مطابق با الزامات منطقه‌ای وجود دارد.

• اهمیت پایش مداوم قوانین و مقررات منطقه‌ای

یک نکته مهم و مشترک در تمام توصیه‌های فوق، لزوم به‌روز ماندن نسبت به قوانین و مقررات محلی است. تطبیق‌پذیری یک فرآیند پویا و مداوم است؛ فناوری‌ها دائماً در حال تغییرند و دستورالعمل‌ها نیز ممکن است سریع‌تر از انتظار به‌روزرسانی شوند.

حتی زمانی که یک سازمان اصول حاکمیت داده خود را تعریف کرده باشد، اعتبارسنجی و رعایت مداوم استانداردها تنها با پایش و بررسی دوره‌ای قوانین در تمامی حوزه‌های قضایی مرتبط امکان‌پذیر است.

بیشتر بخوانید:

زنجیره تأمین تحت فرمان داده‌ها؛ نقش کلان‌داده در لجستیک

کلام آخر

در دورانی که داده‌ها پیوسته میان کشورها و زیرساخت‌های ابری جابه‌جا می‌شوند و هر انتقال می‌تواند پیامدهای حقوقی و امنیتی ایجاد کند، توجه به حاکمیت داده و بومی‌سازی داده به یک بخش جدایی‌ناپذیر از مدیریت داده سازمان‌ها تبدیل شده است؛ بخشی که غفلت از آن می‌تواند ریسک‌های جدی برای کسب‌وکارها به همراه داشته باشد. در عین‌ حال سازمان‌هایی که امروز استراتژی داده خود را با قوانین و الزامات جهانی هماهنگ کنند، فردا در رقابت فناوری یک قدم جلوتر خواهند بود.

در این مسیر، راهکارهای سازمانی ایرانسل با مجموعه‌ای گسترده از خدمات ارتباطی، ابری و زیرساختی، می‌تواند به کسب‌وکارها کمک کند تا مدیریت داده، ذخیره‌سازی، امنیت و انطباق قانونی را به شکلی یکپارچه و استاندارد انجام دهند.

ایرانسل با ارائه راهکارهایی همچون خدمات ابری و زیرساخت ابری و شبکه اختصاصی امن (APN-VPN) برای انتقال مطمئن داده کمک می‌کند تا سازمان‌ها بتوانند داده‌های خود را در داخل کشور، با استانداردهای امنیتی پیشرفته و مطابق با الزامات قانونی مدیریت کنند؛ امری که نقش مهمی در تحقق حاکمیت داده و مدیریت ریسک‌های فضای ابری دارد.

اگر کسب‌وکار شما به دنبال ایجاد زیرساختی مطمئن، مقیاس‌پذیر و سازگار با الزامات حاکمیت داده است، کارشناسان راهکارهای سازمانی ایرانسل آماده‌اند تا مناسب‌ترین راه‌حل را در اختیارتان بگذارند.

برای اطلاعات بیشتر، کد دستوری ستاره سه مربع (#۳*) را با خطوط ایرانسلی خود شماره‌گیری کنید یا از طریق ایمیل EB@mtnirancell.ir با کارشناسان ما در ارتباط باشید.

منبع:

https://www.oracle.com/europe/cloud/sovereign-cloud/data-sovereignty/

https://www.acumenvelocity.com/blog/data-localization-and-sovereignty-in-the-cloud-space